بازنماییِ فرایندهای شناختی‌‌ در قصۀ «خاله‌سوسکه»: بر پایۀ تحلیل گفتمان

«تحلیل گفتمان» شیوه ای برای بررسی شکل گیری معنا در واحدهای زبانیِ بزرگتر از «جمله» است که علاوه بر زبان، سازه های فرازبانی را نیز ملحوظ می دارد. خلاف تحلیل گفتمان های زبان محور، شیوۀ تحلیل این پژوهش بر روان شناسی شناختی، به عنوان وجه فرازبانیِ گفتمان، تمرکز دارد. در قصۀ «خاله سوسکه» درونمایۀ «ازدواج» هر یک از شخصیت ها را دچار چالش های شناختاریِ قضاوت، تصمیم گیری، و حل مسئله می کند، از همین رو رویکردی بر پایۀ روان شناسی شناختی برای تحلیل قصۀ مذکور اختیار شده است. پژوهش حاضر بر آن است که در موقعیت های اجتماعیِ داخل قصه، رابطۀ پنهانِ گفته ها و کنش های شخصیت ها را با فرایندهای شناختی شان (نه با فرایندهای شناختیِ خواننده) آشکار سازد. در همین راستا، با روش تحلیلی توصیفی به این پرسش پاسخ می دهد که: گفتمان های دوجانبه ای که بین شخصیت های مختلف قصه شکل می گیرد چگونه توسط فرایندهای شناختیِ آن شخصیت ها هدایت می شوند؟ کودک به خاطر همذات پنداری با قصه، چگونگی به کارگیری شناختارهای مورد استفادۀ شخصیت ها را ناآگاهانه در شبکۀ شناختیِ خود نهادینه می کند، ازهمین رو، بازنمایی فرایندهای شناختیِ شخصیت های قصه با بازنمایی فرایندهای شناختیِ خوانندۀ قصه همبسته است. در همین راستا، پژوهش حاضر نشان می دهد: بازنماییِ تکالیفی که مانند قصۀ خاله سوسکه با نتایج تفسیری همراه اند، ژرف پردازی و گسترش فرآیندهای شناختی کودک را تقویت می کنند.

Representation of Cognitive Processes in Folktale of “Aunt Beetle Wedding”: A Discourse Analysis-based Research

Discourse analysis is a research method to study the formation of meaning in linguistic units larger than sentences, which takes into account a metalingual function, in addition to language. Unlike discourse analysis approaches to language, this study focuses on the analysis of cognitive psychology as a metalingual attribute of discourse. In the folktale of “Aunt Beetle Wedding”, the theme of “marriage” confronts each of the characters with cognitive challenges of judgment, decisionmaking and problemsolving. Hence, the research applies an approach based on cognitive psychology for analysis of the story. The present study aims to reveal some hidden relationships between characters’ words and actions with their own cognitive processes (rather than the reader’s cognitive processes) through the story’s social situations. In this regard using a descriptiveanalytical method, this study answers the question: how are dialectical discourses formed between different characters guided/ managed by their hidden cognitive processes? Due to children’s identification with story characters, they unknowingly institutionalizes how to use those cognitions used by the character in their own cognitive network. Therefore, the representation of cognitive processes of story characters is correlated with the representation of cognitive processes of readers. In this regard, the present study concludes that the representation of some tasks that are accompanied by interpretive results in such stories as “Aunt Beetle Marriage” reinforces deepening and expanding of general cognitive processes in children.