توان سنجی محیطی، الگویی مناسب در راستای شناخت توانمندی های منطقه ای با تاکید بر کشاورزی (مورد مطالعه: کشت زعفران در شهرستان های قاینات و زیرکوه)

امروزه می توان بر اساس روش های علمی دقیق با شناخت قابلیت های محیطی هر منطقه، به توسعه کشاورزی اصولی و جامع دست یافت. یکی از این ابزارها، استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد، که قابلیت توان سنجی و پهنه بندی محصولات مختلف کشاورزی را از طریق مدل ها و الگوریتم های مختلف دارا است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی و توان سنجی محیطی، در راستای شناخت توانمندی های منطقه قائنات و زیرکوه در کشت محصول استراتژیک و مهم زعفران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام گرفته است. در این تحقیق پس از جمع آوری اطلاعات و مبانی نظری و لایه های مختلف و آماده سازی آنها، از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی جهت تعیین نواحی مستعد بهره گرفته شده است؛ به این صورت که مراحل مختلف از جمله وزن دهی لایه ها و همپوشانی آنها انجام شده و در نهایت نیز نقشه نهایی که نشانگر پهنه های مختلف منطقه مورد مطالعه برای کشت زعفران می باشد، بدست آمد. لایه های مورد بررسی در تحقیق عبارت اند از؛ معیار متوسط حداکثر دمای سالانه، متوسط حداقل دمای سالانه، ph خاک، ارتفاع، بارش سالانه، شیب و کاربری اراضی. نتایج نشان داد که بیش از 2746 کیلومتر مربع (60/17درصد) از مساحت منطقه برای کشت زعفران بسیار مناسب یا بدون محدودیت و 2126 کیلومترمربع (62/13 درصد)، با محدودیت شدید است. همچنین پهنه های بدون محدودیت نیز با اراضی کنونی مقایسه شد. علاوه بر این برخی از قسمت های منطقه که در حال حاضر به زیر کشت زعفران نمی روند، امکان بهره برداری از آنها نیز وجود دارد.

The Evaluation and Environmental Assessment, Appropriate Pattern in order to Recognition Regional of Capabilities with Emphasis on Agriculture (Case Study: Cultivation of saffron in the County Qaenat

Nowadays, comprehensive agricultural development and principles can be achieved based on accurate scientific method and understand the potency of each area and environmental capabilities. One of these methods is the use of Geographical Information System that derived the potency and zoning of variety of agricultural products through different models and algorithms. The aim of this research refers to the comprehensive evaluation of potency cultivation of agricultural crops with planning approach and understanding of the natural ingredient and elements in cultivation of saffron in Qaenat and Zirko county by using Geographical Information System capability through AHP model. In this study, after collecting information and theoretical foundations and preparing different layers, a process of hierarchical analysis was used to determine interestprone areas. In this case, the different stages including: the weight of the layers and their overlapping, and ultimately obtaining final map that indicates the various zones for saffron Cultivation. Layers of this study are as follows; parameter average maximum annual of temperature, average minimum annual of temperature, PH soil, elevation, annual precipitation, slope, land use. The results showed that more than 2,746 sq.km (17/60%) of the region for cultivation of saffron is very suitable without limitation but severely restricted zone with area of 2126 km² (13/62%) is existed. Also, yielding zones were compared with current land without restrictions. Moreover, some parts of the area under that is now under saffron cultivation is not possible to exploit.