بررسی جزایر حرارتی شهری کلان ‌شهر تبریز با استفاده از داده‌های چند زمانه ماهواره landsat8 مبتنی بر روش تحلیل لکه های داغ

شهرنشینی سریع در تبریز تاثیر قابل‌ توجهی در محیط حرارتی شهری داشته و این تغییرات بر آب‌وهوا، محیط و کیفیت زندگی ساکنان تاثیر گذاشته است. پژوهش حاضر باهدف ارزیابی جزایر حرارتی شهری (uhi) تبریز با استفاده از روش های خودهمبستگی فضایی و ارتباط آن با پارامترهای فیزیکی سطح انجام شد. برای محاسبه شاخص پوشش گیاهی و دمای سطح زمین از روش های ndvi و الگوریتم پنجره مجزا (split window) بر اساس تصاویر سنجنده های tirs و oli ماهواره landsat 8 استفاده شد؛ سپس رابطه بین تغییرات lulc، ndvi و دمای سطح زمین (lst) موردبررسی قرار گرفت؛ برای شناسایی uhi از روش های خودهمبستگی فضایی moran’s i و hot spot استفاده شد. نتایج نشان داد در کلان‌شهر تبریز ارتباط معکوس معنی دار در سطح 0.05 بین lst و ndvi وجود دارد. کمینه lst محاسباتی 11.99 و بیشینه آن 58.49 درجه سلسیوس به ترتیب در مناطق مرکزی و شمال غربی شهر به‌دست‌آمده است. همچنین ارزیابی دمای سطح زمین با lulc نیز نشان داده است سطوح نفوذناپذیر به همراه بافت فرسوده شهری مهم ترین دلایل تشدید uhi تبریز هستند. روش خودهمبستگی فضایی moran’s i نشان داد lst شهر تبریز دارای ساختار فضایی بوده یا به عبارتی دارای الگوی خوشه ای است و مقدار آن بین 0.92 تا 0.95 متغیر است. uhi تبریز از نوع پیرامونی و مثلثی شکل است که از کانون به جهات بر شدت و وسعت جزایر حرارتی شهری افزوده می شود. بزرگ‌ترین uhi شناسایی‌شده در منطقه 6 شهری به دلیل استقرار فرودگاه تبریز است، همچنین وجود زمین های بایر و بافت فرسوده بیشینه lst را دارا می باشند.

investigation of urban heat islands of tabriz metropolis using multi-time data of landsat8 satellite based on hot spot analysis method

rapid urbanization in tabriz has a significant impact on the urban thermal environment and these changes have affected the climate, environment and quality of life of residents. the aim of this study was to evaluate the urban heat islands (uhi) of tabriz using spatial autocorrelation methods and its relationship with physical parameters of the surface. ndvi and split window algorithms based on tirs and oli sensor of landsat 8 satellites were used to calculate the vegetation index and land surface temperature; then the relationship between lulc, ndvi and land surface temperature (lst) changes evaluated. spatial autocorrelation methods moran's i and hot spot were used to identify uhi. the results showed that in the metropolis of tabriz, there is a significant inverse relationship between α = 0.05 between lst and ndvi. lst minimum and maximum 11.99 to 58.49 celsius respectively in central and north-west of the city is obtained. also, the assessment of land surface temperature with lulc has shown that the impervious surface along with the worn-out urban textures are the most important reasons for the intensification of tabriz urban heat islands. the moran's i space spatial autocorrelation method showed that the lst of tabriz has a spatial structure or in other words has a cluster pattern and its value varies between 0.92 and 0.95. the urban heat islands of tabriz are of the peripheral and triangular type, which increase the intensity and extent of urban heat islands from the center. the largest identified heat island is located in district 6 of the city. due to the existence of tabriz airport, as well as the existence of barren lands and worn-out urban textures, this area has the maximum land surface temperature (lst).