تعیین شاخص ‌های توسعه ‌یافتگی منطقه‌ای در ایران بر اساس روش مولتی‌ مورا، مورد پژوهشی: شهرستان‌ های ناحیه سیستان

توسعه انسانی به مفهوم رشد همه جانبه و افزایش شاخص‌ های کیفی زندگی مردم یک کشور می‌باشد، که بیش از هر چیز به توسعه منابع انسانی، سرمایه های اجتماعی آن کشور و استفاده از پتانسیل‌های رشد در تمام مناطق آن مرتبط است. ما در این پژوهش توصیفی- تحلیلی برآنیم تا با ارائه‌ی مدلی ریاضی- فازی این توانایی را ایجاد کنیم تا در بازه‌های کوتاه مدت بتوان تحلیلی نزدیک به واقعیت در اختیار تصمیم گیرندگان قرار دهیم تا بتوانند در حین انجام پروژه های کلان حقوق مردم را استیفا نمایند. با توجه به طرح توسعه شرق ما منطقه سیستان را که شامل پنج شهرستان است، به عنوان یک منطقه کمتر توسعه یافته انتخاب کردیم و وضعیت موجود آن را با روش تصمیم گیری چند معیاره گروهی براساس مجموعه های فازی با ارزش بازه‌ای: گستره ای از روش مولتی‌مورا و بهره بردن از چهار متغیر شامل امید به زندگی در بدو تولد، طول دوره مورد انتظار برای تحصیل کودکان در سن ورود به مدرسه، متوسط طول دوره‌ای که صرف آموزش می‌شود (افراد بزرگسال بیست و پنج سال به بالا) و سرانه درآمد ناخالص ملی مقایسه و رتبه بندی نمودیم. شهرستان زابل بیشترین توسعه یافتگی و شهرستان هیرمند کمترین توسعه یافتگی را دارا می‌باشد. در پایان با توجه به ظرفیت بالای توسعه‌ی منطقه سیستان، توسعه ی حمل و نقل ریلی (کوریدور شمال به جنوب)، توسعه نوار مرزی، ظرفیت‌های بالای اقتصادی بین سیستان و کشور افغانستان و پتانسیل ایجاد بندر خشک و مرکز بار اندازی و بسته بندی و ارسال کالا، لزوم اجرایی شدن مصوبات مجلس شورای اسلامی ایران در ارتباط با ایجاد منطقه آزاد تجاری در سیستان و تقسیمات سیاسی استان سیستان و بلوچستان پیشنهاد می‌شود.

determining the indicators of regional development in iran based on multi mora method, case study: cities of sistan region

human development means comprehensive growth and increasing the quality of life indicators of the people of a country. above all, it is related to the development of human resources, social capital of that country and the use of growth potentials in all its regions. in this descriptive-analytical study, we aim to provide a mathematical-fuzzy model with the ability to provide near-realistic analysis to decision makers in the short term so that they can assert people’s rights during large-scale projects. to. according to the east development plan, we selected sistan region, which includes five cities, as a less developed region and its current situation with multi-criteria group decision-making method based on fuzzy sets with interval values: a range of methods multi-mora and the use of four variables including life expectancy at birth, the length of time expected for children to reach school age, the average length of time spent in education (adults twenty-five years and older) and per capita we compared and ranked the gross national income. zabol city has the most development and hirmand city has the least development. finally, due to the high development capacity of sistan region, the development of rail transport (north to south corridor), the development of the border strip, high economic capacity between sistan and afghanistan and the potential for a dry port and loading and packing center and sending goods, the need to implement the resolutions of the islamic consultative assembly of iran in connection with the creation of a free trade zone in sistan and the political divisions of sistan and baluchestan province is proposed.