تسکینی بر فقیران شهری: ارائه الگوی برنامه‌ریزی مسکن بی‌خانمان‌ها در کلانشهر تهران

برنامه ریزی و سیاست گذاری مسکن با توجه به ابعاد گسترده آن به ویژه برای بی خانمان ها و الگوی مناسب برای ساکنان آن یکی از دغدغه های اصلی امروز برنامه ریزان شهری است. بی خانمانی نوعی از سکونت است که استانداردهای اساسی مسکن آن جامعه در آن رعایت نشود. هدف این مقاله، ارائه الگوی برنامه ریزی مسکن بی خانمان ها براساس الگوی حق به مسکن مناسب است.این پژوهش به لحاظ هدف کابردی و با توجه به ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی و از نوع تحلیل محتوا می باشد. ابتدا با استفاده از ادبیات نظری تحقیق الگوی مناسب مسکن در شش شاخص (امنیت تصدی؛ دسترسی به خدمات، تسهیلات و زیرساخت ها؛ قابلیت سکونت؛ استطاعت و توانایی؛ قابلیت دسترسی و تناسب فرهنگی) تدوین گردیده و سپس با استفاده از روش دلفی متشکل از سه گروه اساتید، کارشناسان و مدیران حوزه مسکن و شهرسازی و دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد که از طریق روش نمونه گیری قضاوتی در دسترس انتخاب شده اند؛ سپس پرسشنامه ها به صورت الکترونیکی ارسال گردید. در نهایت نیز برای ارائه الگوی برنامه ریزی مسکن بی خانمان ها در کلانشهر تهران از تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار amos استفاده شده است.یافته ها نشان می دهد که شاخص امنیت تصدی با بار عاملی 0.83، شاخص دسترسی به خدمات، تسهیلات و زیرساخت ها با 0.80 و شاخص استطاعت و توانایی با 0.63 به ترتیب بیشترین بار عاملی و اهمیت را در ارائه الگوی برنامه ریزی مسکن دارند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مدل عاملی تدوین شده، برازش خوبی داشته و رابطه معناداری میان شاخص های مسکن مناسب در کلانشهر تهران وجود دارد. بنابراین می توان گفت برای حل مشکل مسکن بی خانمان ها، استفاده از الگوی برنامه ریزی مسکن مبتنی بر حق به مسکن مناسب در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های مسکن کشور مطابق با ماهیت قانون اساسی امری ضروری می باشد.

a relief for the urban poor: providing a pattern for homelessness housing planning in tehran metropolis

housing planning and policy-making is one of the main concerns of urban planners due to its wide dimensions, especially for the homeless and appropriate pattern for its residents. homelessness is a type of housing that does not meet the basic housing standards of that community. the purpose of this research is to provide a pattern for the homeless housing planning based on the pattern of right to adequate housing. the present paper is applied in terms of purpose and descriptive - analytical in terms of method and content analysis. the adequate housing pattern was provided by theoretical literature in 6 indicators (security of tenure, availability of services, materials, facilities and infrastructure, habitability, affordability, accessible housing and cultural adequacy). an electronic questionnaire was prepared and sent to university professors, managers and experts in the field of housing and urban planning and also phd and msc students that were chosen by available judgmental sampling. to provide a pattern for the homeless housing planning in tehran metropolis, confirmatory factor analysis by amos software was implemented. the results indicate that the security of tenure index with 0.83 factor loading, availability of services, materials, facilities and infrastructure with 0.80 and affordability with 0.63 have the highest factor loading and importance in providing a pattern for housing planning, respectively. the results show that the developed factor model has a good fit with the data and there is a significant relationship between adequate housing indices in tehran metropolis. to solve the housing problem of the homeless, it is necessary to use a housing planning pattern based on the right to adequate housing in the country's housing policies and planning in accordance with the nature of the constitution.