بررسی تاثیر قیمت گذاری برق بر بحران منابع آبی در استان فارس

برداشت بیش از حد از منابع طبیعی مانند برداشت از منابع آب های سطحی و آب های زیرزمینی به معنای از بین رفتن سرمایه طبیعی یک کشور است. استان فارس با پدیده های ناشی از بحران آب نظیر خشک شدن دریاچه ها (دریاچه پریشان، بختگان و طشک)، فرونشست زمین و کسری مخازن آب زیرزمینی روبه‌رو است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در پی پاسخ گویی به این پرسش است که چه نسبتی بین تعرفه برق مصرفی در بخش کشاورزی و شکل گیری بحران آب وجود دارد؟. اهداف برنامه های توسعه در بخش کشاورزی شامل دست‌یابی به خودکفایی در محصولات کشاورزی، تکیه بر صادرات محصولات کشاورزی و تامین امنیت غذایی کشور بوده است. از سوی دیگر، یکی از متغیرهای موثر در میزان افزایش یا کاهش برداشت از آب های زیرزمینی، تعرفه های مربوط به برق مصرفی به عنوان یکی از نهاده های تولید در بخش کشاورزی است با تکیه بر داده های آماری مربوط به برق مصرفی در بخش کشاورزی ابتدا قیمت های برق مصرفی در کشاورزی بر اساس شاخص مصرف کننده تعدیل شدند تا اثرات تورم بر قیمت های برق حذف شود. سپس مشاهده شد که با کاهش سطح آب زیرزمینی در دشت‌‌های گوناگون استان فارس، قیمت‌‌های برق و یا به بیان دیگر، هزینه‌‌های استخراج آب‌‌های زیرزمینی به شدت کاهش یافته است. به بیان دیگر، می‌‌توان گفت یکی از مهم‌‌ترین عوامل استخراج بی‌‌رویه آب‌‌های زیرزمینی و کاهش سطح این آب‌‌ها، کاهش قیمت برق و سایر انرژی‌‌های مورد نیاز برای استخراج آب بوده است. از آنجا که میزان استخراج آب های زیرزمینی دارای رابطه معکوس با هزینه های استخراج است و به منظور دست‌یابی به اهداف توسعه پایدار، واقعی کردن تعرفه های مربوط به نهاده های تولید می تواند در کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی موثر واقع شود.

Investigating the effect of electricity pricing on water resources crisis in Fars province

Too much extraction from natural resources, such as extraction of surface water and groundwater, means the loss of a country’s natural capital. Fars province is facing the effects of the water crisis, such as the drying up of lakes (Lake Parishan, Bakhtegan and Tashk), land subsidence and the deficit of groundwater reservoirs. This descriptiveanalytical study seeks to answer the question of what is the relationship between electricity tariffs in agriculture and the formation of the water crisis? The goals of the development programs in the agricultural sector have been to achieve selfsufficiency in agricultural products, to rely on the export of agricultural products and to ensure the country’s food security. On the other hand, one of the effective variables in increasing or decreasing the amount of abstraction from groundwater is the tariffs related to electricity consumption as one of the production inputs in the agricultural sector. Relying on statistical data on electricity consumption in the agricultural sector, first the prices of electricity consumed in agriculture were adjusted based on the consumer index to eliminate the effects of inflation on electricity prices. Then it was observed that with the decrease of groundwater level in different plains of Fars province, electricity prices or in other words the costs of groundwater extraction have sharply decreased. In other words, one of the most important factors in the uncontrolled extraction of groundwater and reducing the level of these waters has been the reduction of electricity prices and other energies required for water extraction. Because groundwater extraction is inversely related to extraction costs, and in order to achieve sustainable development goals, realizing tariffs on production inputs can be effective in reducing groundwater abstraction.