سنجش و‌ تحلیل شاخص‌های رقابت‌پذیری در کشورهای غرب آسیا با تاکید بر ایران

سطح رقابت پذیری کشورهای جهان یکی از معیارهای مهمی است که بسیاری از متغیرهای اقتصاد خرد و کلان را در نظر می گیرد. این شاخص در راستای حفظ بقای هر کشوری، نقش مهمی را بازی می کند؛ در این راستا این نوشتار با هدف سنجش و تحلیل فضایی شاخص های رقابت پذیری (gci) در منطقه غرب آسیا با تاکید بر کشور ایران انجام گرفته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی تحلیلی می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات برای بررسی شاخص های رقابت پذیری در قالب 12 مولفه اصلی و داده های مربوط به آن ها از گزارش (report on globalcompetitiveness index (gci)) گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل های آنتروپی شانون، تاپسیس، مدل ضریب پراکندگی، روش خودهمبستگی فضایی موران جهانی (moran’s i) و از نرم افزار arc gis استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد کشورهای امارت متحده عربی، رژیم اشغالگر قدس و قطر با کسب بالاترین میزان امتیاز تاپسیس در رتبه های اول تا سوم قرار دارند و در این بین کشور ایران با میزان امتیاز تاپسیس0.51 در جایگاه هشتم و کشور یمن نیز با کمترین امتیاز در جایگاه آخر قرار گرفته است. یافته های دیگر با استفاده از مدل ضریب پراکندگی نشان داد در بین مولفه های دوازده گانه رقابت پذیری جهانی، بیشترین میزان نابرابری در مولفه کارایی بازار کار (0.742) و کمترین میزان نابرابری در مولفه های نهادها و آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی (0.390) بوده است. همچنین شاخص موران در تمام مولفه های دوازده گانه رقابت پذیری کمتر از یک می باشد که نتیجه می گیریم الگوی توزیع مولفه ها در بین کشورهای منطقه غرب آسیا به صورت الگوی تصادفی (random) و نشانگر بدون برنامه ریزی بودن توزیع فضایی شاخص های رقابت پذیری است.

Measurement and Analysis of Spatial Distribution of Competitiveness Indicators in West Asia Region with Emphasis on Iran

The level of competitiveness of the countries of the world is one of the important criteria that takes into account many variables of micro and macro economies. This indicator plays an important role in preserving the survival of any country. This study aims to measure and analyze the spatial distribution model of competitiveness indicators (GCIs) in the Region Western Asia with emphasis on the country of Iran. The type of research and its method is descriptiveanalytical. The data collection tool was compiled to examine the spatial distribution of infrastructure indicators in the form of 12 major components and their data from the report (GCI). For analyzing information from models such as entropy model Shannon, Topsis multicriteria decision making technique (TOPSIS), Dispersion coefficient model, Moran’s I spatial correlation method, and ArcGis software. The results of this study indicate that the UAE, Israel and Qatar, ranked first to third with the highest points of the TOPSIS rating, while Iran with a rating of 0.51 in the eighth place and the country of Yemen With the lowest score it is in the last place. Other findings, using the dispersion coefficient (cv) model, showed that among the twelve components of global competitiveness, the highest levels of inequality in the labor market performance component (0.742) and the lowest level of inequality in the components of institutions and higher education and education Manpower (0.390). Also, Moran index in all twelve components of competitiveness is less than one. We conclude that the distribution pattern of components in West Asian countries is a random pattern and this is a random and unplanned indicator of spatial distribution Competitiveness.