«ریزسیالش» حوزه‌ای نوظهور در مهندسی شیمی

طی سال های گذشته در نتیجۀ هم افزایی پیشرفت های دانش و فنّاوری، هرروزه جنبه‌های جدیدی از دانش و فنّاوری، که تا دهه های اخیر مطرح نبوده اند، ظهور کرده اند. ریزسیالش که دانش و فنّاوری کنترل و حرکت حجمهای بسیار اندک سیالات است، نمونه‌ای از این حوزه‌های نوظهور است. پیش بینی شده است که با گسترش این حوزه، انقلابی در مهندسی شیمی به وجود آید که نمونۀ آن با ظهور ریزتراشه ها در صنعت محاسبات و رایانه مشاهده شد. در این پژوهش به معرفی ریزسیالش، کاربردها و چالشهای پیش روی آن و همچنین به ارتباط تنگاتنگ این دانش و فنّاوری میان رشته ای با مهندسی شیمی پرداخته شده است. علاوه براین، گزارشی در مورد فعالیتهای دانشکده ها و مراکز تحقیقاتی دررابطه با این حوزه ارائه شده است. حجم اندک فعالیتهای علمی و پژوهشی انجام شده در ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته صنعتی نشان می دهد که جامعۀ مهندسی شیمی ایران، تقریباً با این حوزۀ جدید بیگانه است. در جامعۀ علمی ـ پژوهشی مهندسی شیمی ایران به جز گروه فرایندهای جداسازی دانشگاه علم وصنعت ایران، که به تحقیق و پژوهش در این زمینه پرداخته است، فعالیت چندانی گزارش نشده است. این در حالی است که در دانشکده های معتبر مهندسی شیمی دنیا مراکز تحقیقاتی یا آزمایشگاههای متعدد ریزسیالش تاسیس شده و حتی درسهای مرتبط با این حوزه در برنامۀ آموزشی دانشجویان گنجانده شده است. این پژوهش پیشنهاد می کند که به منظور حرکت هماهنگ با جریان علمی روز دنیا، دانشکده ها و مراکز تحقیقاتی مهندسی شیمی بخشی از فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود را به این حوزۀ آینده دار اختصاص دهند تا با تربیت مهندسان و پژوهشگرانی آگاه به مسائل مطرح علمی روز، شکاف صنعتی و علمی موجود بین ایران و کشورهای پیشرفته صنعتی از این حیث عمیق تر نشود.