تحلیلی بر رویکرد توسعه مهارتهای پژوهشی و انتقال‌پذیر در چارچوب برنامه‌های دکتری در سطح اروپا

با شکل‌گیری چشم‌اندازهای نوین توسعه در قالب ایجاد جوامع دانشی و اقتصاد دانش‌بنیان در کشورهای مختلف و ضرورت تامین منابع انسانی موردنیاز برای تحقق چنین اهدافی، بازتعریف سیاستهای کلان برای دوره‌های تحصیلات تکمیلی در نظام آموزش عالی امری کاملاً ضروری است. بر این اساس دوره‌های دکتری باید پاسخ گوی تقاضای بازار کار بخشهای متفاوت جامعه باشند. شاید بتوان اهمیت بخشیدن به مهارتهای دانش‌آموختگان برای پاسخ گویی مناسب به نیازهای بازار کار را از مهمترین شاخصه‌های دوره‌های نوین تحصیلات تکمیلی برشمرد که به شیوه پژوهشی ارایه می‌شوند. در برنامه‌های نوین دکتری در سطح دانشگاههای کشورهای توسعه ‌یافته به ‌ویژه دانشگاههای اروپایی کسب تجربه دانشجو ازطریق آموزش مهارتهای پژوهشی و انتقال‌پذیر برای بهبود پیشرفت در تحصیل و توسعه حرفه‌ایها در آینده شغلی اهمیت برجسته‌ای دارد. این مقاله ضمن معرفی مهارتهای عمومی و انتقال‌پذیر، به مرورِ انواع مهارتهای پژوهشی، که از جایگاه ویژ‌ه‌ای در دوره‌های تحصیلات تکمیلی برخوردارند، می پردازد. سپس از مهارتهای انتقال‌پذیر بحث می شود و به نمونه‌هایی از این مهارتها اشاره شده است. آنگاه موضوع آموزش مهارتها مورد توجه واقع شده و فنون تدریس مورد استفاده در این زمینه بیان شده است. در بخش بعدی، مقاله به ذکر تجاربی از آموزش مهارتها در دوره‌های‌ دکتری در برنامه مهندسی و تجارب اروپایی در این خصوص می‌پردازد. بخش پایانی مقاله نگاهی به ضعف جایگاه آموزش مهارتهای انتقال‌پذیر برنامه‌های دکتری در ایران و ضرورت پرداختن به این موضوع به‌ویژه در قالب دوره‌های دکتری پژوهش محور دارد که اخیراً در دانشگاههای ایران اجرایی شده است.