تحلیلی بر گسترش آموزش عالی در مهندسی در طول برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه

گسترش حساب‌شده و با برنامه‌ریزی مناسب در آموزش عالی یکی از معیارها و عوامل توسعه و رشد اقتصادی و فرهنگی هر کشور به شمار می‌رود. هر چه آحاد جامعه به ویژه جوانان کشور تحصیلات عالی داشته باشند، فرهنگ عمومی جامعه و پتانسیل انجام دادن امور با کیفیت بهتر بالاتر می‌رود. از طرفی، گسترش نامتوازن، بی‌رویه، حساب‌نشده و فله‌ای آموزش عالی بدون فراهم کردن الزامات  می‌تواند به کاهش کیفیت آموزش، افزایش نرخ بیکاری و بروز مشکلات اجتماعی و فرهنگی منجر شود. در طی فاصله زمانی ده‌ساله 941384 برنامه‌های پنج‌ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تغییرات گسترده‌ای از نظر کمّی در آموزش عالی کشور رخ داده است. افزایش چشمگیر تعداد دانشجو، افزایش زیاد تعداد دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و گسترش تحصیلات تکمیلی از جمله شاخصه‌های این دوران است. در این مقاله ضمن ارائه آمار و اطلاعات مربوط به عواملی از جمله تعداد دانشجویان، تعداد دانشگاه‌ها و نسبت دانشجو به استاد با تاکید بر رشته‌های مهندسی در طول برنامه‌های توسعه چهارم و پنجم، وضعیت آموزش عالی بررسی و تحلیل شده است. مشکلات و مسائل ناشی از چنین تغییرات وسیعی در آموزش عالی مطرح و بررسی، و در نهایت، راهکارهایی برای برون‌رفت از آنها ارائه شده است.

Analysis of development of higher education in engineering discipline during the fourth and fifth development programs

Expanding and appropriate planning in higher education is one of the criteria for economic and cultural development of the country. The higher the education of the society, especially the youth of the country, the higher would be the public culture and potential for better quality work. On the other hand, the heterogeneous, disproportionate, uncounted and ongoing expansion of higher education without providing the requirements will lead to reduction in the quality of education, increase in the unemployment, and the emergence of social and cultural problems. During the tenyear interval, 138494 of the two fiveyear of economic, social, and cultural development programs of the Islamic Republic of Iran, there have been widespread changes in higher education in the country. Specifically, a significant increase in the number of students, in the number of universities and institutes, and in the number of graduate students are among the characteristics of this era. In this paper, analyze is made on the statistics and information related to factors such as the number of students, the number of universities, the ratio of students to faculty members, with emphasis on engineering discipline during the fourth and fifth development plans.  The problems and issues arising from such a large change in higher education are discussed and examined. Ultimately, approaches to overcome such difficulties are presented.