پیش‌فرض‌های هستی‌شناختی علوم طبیعی نوین

رویکرد پوزیتیویستی در علوم طبیعی جدید که روش این علوم را به تجربه منحصر می‌دانست، هرچند در ابتدا مورد استقبال قرار گرفت اما در نیمه دوم قرن بیستم به چالش کشیده شد و برخی فلاسفه علم با مطرح کردن نقش پیش‌فرض‌ها، تاثیر ساختارها و عوامل غیر تجربی را در علوم طبیعی نوین برجسته نمودند؛ چنانکه امروزه، تصویر سنتی علم به عنوان امری صرفاً تجربی، اعتبار خود را از دست داده است. در مقاله حاضر تلاش ‌شده ضمن استخراج برخی پیش‌فرض‌های هستی‌شناسی علوم طبیعی جدید مانند اصالت کمیت، اصل سادگی و انحصار واقعیت موجود در ماده؛ نشان داده شود که اولاً: با وجود ادعاهای دانشمندان مبنی بر ابتنای این علوم بر مشاهده و آزمایش، پیش‌فرض‌های غیرتجربی نیز نقش پررنگی در فرآیند علوم طبیعی دارند ثانیاً: علی‌رغم وجود برخی مبانی مشترک میان علوم طبیعی جدید و قدیم نظیر اصل علیت و اصل کیهان‌شناختی، تفاوت‌های مبنایی نیز میان آنها وجود دارد که بر اساس آن نمی‌توان علوم جدید را تداوم طبیعیات قدیم دانست و الگوی جدید با رویکردی ماده‌گرایانه و تک‌بعدی، برخی ابعاد عالم هستی را نادیده گرفته است. از این‌رو برای قرار گرفتن علوم طبیعی در جایگاه شایسته خود لازم است در این پیش‌فرض‌ها تامل و بازنگری صورت پذیرد.