تبیین وجودی شیطان از منظر فخر رازی

عالمان اخلاق، عرفان، کلام، فلسفه، تفسیر و... هر کدام از حیثیات ویژه ای درباره‌ی چیستی، هستی و کارکردهای وجودی شیطان به مداقه پرداخته‌اند. هدف این پژوهش تبیین وجودی شیطان از دیدگاه فخر رازی است. فخر بر این باور است که شیطان از ماده شطن به معنای دور است و در اصطلاح به اجنه کافر اطلاق می‌شود. او در آثار مختلفش سه دلیل عقل برای وجود شیطان بیان کرده است. علاوه بر آن از طریق مراتب صدور افعال از حیوانات از جمله انسان دلیل منکران وجود شیطان را تبیین می‌کند و سپس از طرف مختلف نفوذ شیطان در انسان این دلیل را مورد نقادی قرار می‌دهد. او در تبیین جایگاه شیطان در عالم هستی، شیطان را ممکن الوجودی معرفی می‌کند که نه متحیز است و نه صفت برای یک شی متحیز است، بلکه آن را جزء ارواح سفلیه شریر و خبیث معرفی می‌کند.

Existential Explanation of Satan in Fakhr Razi’s Approach

The Specialists in ethics, mysticism, theology, philosophy, exegesis have deliberated on Satan’s essence, existence and existential function from several viewpoints. The aim of this research is to explain Fakh Razi’s approach to the Satan. He believes that the Satan is derived from S.T.N means far, terminologically has been applied to heresy Jins. He has presented in his different works, three rational arguments to affirm Satan existence. Additionally, he has interpreted the arguments of opponents of Satan through several levels of animals act including human beings. He also, in contrary, has criticized penetrating of Satan in human beings. He explaining the place of Satan in the universe has introduced Satan as a contingent thing which has no place and neither attribute for the things have the place. Rather, he has introduced it among the devilwicked and the lowest spirits.