تمایز در مراتب هستی نزد فرفوریوس و یامبلیخوس سوری

هرچند مکتب نوافلاطونی را به‌عنوان آخرین حلقه و میراث از زنجیره سنت فلسفی هلنیسم خوانده‌اند، اما ویژگی ترکیبی و تلفیقی این مدرسه فلسفی از سویی، و تنوع گرایش‌ها و جهت‌گیری‌های نظری و عملی درون آن از سوی دیگر، طیفی از پرسش‌ها را در زمینۀ وحدت مفهومی میان آن گرایش‌ها فرا روی پژوهشگران قرار داده و می‌دهد. از زمرۀ نخستین پرسش‌ها، گذشته از پرسش مربوط به نوع و سنخ خوانش اصحاب این مدرسه از نظام‌های افلاطون و ارسطو، به دیدگاه هستی‌شناسانه فیلسوفان این سنت فلسفی بازمی‌گردد که گرچه بی‌تردید بازتابی از دیدگاه‌های موسس آن افلوطین در تاسوعات (انئادها) و به‌ویژه نظریه اقانیم سه‌گانه است، لیکن می‌توان نشان داد حداقل در زمینۀ تعداد و تکثر مراتب هستی و نسبت آنها با یکدیگر، و به زعم آنان عدم کفایت این نظریه در ربط کثرات به مبدا یا مبادی اعلی، اختلافات و تمایزات مهمی میان آنها برقرار است، به‌گونه‌ای که در برخی موارد وحدت بنیادی میان دو نظام فلسفی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. این نوشتار به تحلیل و مقایسه مراتب هستی نزد دو چهره از نوافلاطونیان نخستین فرفوریوس شاگرد افلوطین و یامبلیخوس شاگرد فرفوریوس و میزان قرابت و وفاداری آنان به ساختار اولیه هستی‌شناسی نوافلاطونیان می‌پردازد و نشان می‌دهد که با یامبلیخوس نوعی چرخش اساسی از نوع تلفیق با عناصر رمزی و کهانت در این نظام پدید آمده و نهایتاً در چارچوب مَدرَسی پروکلوس و نوشته‌های تاثیرگذار او تجدید بنا شده است.

the distinction in various level of existence according to porphyry and iamblichus` thought

although the neoplatonic school has been called as the last link and legacy of the chain of hellenistic philosophical tradition, the combined and unifying characteristic of this philosophical school on the one hand, and the diversity of theoretical and practical tendencies and orientations within it on the other hand, raises a range of questions in the field of conceptual unity between those trends are imposed on the researchers. among the first questions, aside from the question related to the type and style of reading of the members of this school from the systems of plato and aristotle, it goes back to the ontological view of the philosophers of this philosophical tradition, which, although undoubtedly a reflection of the views of its founder - plotinus - in the enneads and especially the theory hypostasis. this article analyzes and compares the levels of existence among two early neoplatonists - porphyry , the student of plotinus, and iamblichus, the student of porphyry - and their degree of affinity and loyalty to the basic structure of neoplatonism’s ontology, and shows that with iamblichus, there is a kind of fundamental rotation of the type of integration with the elements. mystery and priesthood emerged in this system and were finally rebuilt in the framework of proclus’ school and his influential writings.