هستی‌شناسی شریعتی و مواجهه‌ «خود» و «دیگری»

شریعتی، اندیشمندی دغدغه مند در باب ،انسان نقشی اثرگذار در برانگیختن فرد ایرانی به سوی رهایی ایفا کرد و با یادآوری سرچشمه های هویت ایرانیان سعی کرد آشتی جامعه ایران با خویشتن خویش را در رویارویی با دنیای مدرن فراهم سازد کلام شریعتی همچنان جاذبه و شورانگیزی خود را حفظ کرده است و از نظر برخی هنوز هم اندیشه و زبان او می تواند موقعیت و بستری برای رهایی از سلطه زر، زور و تزویر باشد این آثار و نتایج برخاسته از اهمیت انسان و رابطه او با هستی و دیگری در اندیشه شریعتی است و این نیز ریشه در دیدگاه شریعتی درباره هستی و جهان دارد. اساسا میان هستی شناسی و انسان شناسی شریعتی فاصله ایی وجود نداشته و او بعد از طرح مباحثش در باب هستی و جهان، بلافاصله به انسان و روابط انسانها با یکدیگر می پردازد. از اینجا میتوان پرسید هستی شناسی شریعتی چه دیدگاهی را درباره انسان و رابطه اش با «دیگری» ارائه میک کند؟ رابطه «خود» و «دیگری»، به معنای مواجهه ،بیناسوژگی یکی از مسائل مطرح نزد منتقدین مدرنیته است. این موضوع با مساله روشنفکران دینی ایرانی که پیوند سنت و مدرنیته را در نظر داشته قرابت دارد و با وجود برخورداری از اهمیت چندان در پژوهشهای ایرانی مورد توجه قرار نگرفته است مقاله پیش رو این موضوع را در اندیشه علی ،شریعتی به عنوان یکی از روشنفکران دینی موثر در تاریخ معاصر ایران مورد بررسی قرار می دهد.

shariati’s ontology and encounter between self and other

man and his type of encounter with existence have a very high importance and place in shariati’s thought. basically shariati’s ontology and anthropology are in strong connection with each other. therefore, we can ask what view shariati’s ontology presents about man and his relationship with &other&? the result is reaching the duality of monotheism and contradiction, as the most important unsolvable problem in shariati’s ontology. this issue cause’s dialectics to prevail over shariati’s thought. the centrality of the dialectical movement in shariati’s ontology forces him to equate man with rebellion and encounter with popular religion and the modern world, and this subject of &being in the world& puts man under the shadow of the passion for liberation and destroys the possibility of the desirable encounter with “other”. shariati sometimes provides discontinuous possibilities that indicate the human subjectivity and a favorable attitude towards &the other&, but in the whole of his thought system, these possibilities collapse and in the best situation, the ideal encounter with the other will be an unformed situation in his thought.