رساله‌الطیرِ ابن‌سینا، فتوت‌نامۀ هنرمندان

داستان‌های رمزی ابن‌سینا  همواره به عنوان تمثیل‌های عرفانی مورد برررسی قرار گرفته‌اند؛ مسئله‌ای که باعث شده مهم‌ترین ویژگی این آثار، که همان داستان بودن آن‌ها است کمتر مورد توجه قرار گیرد؛ در صورتی که این آثار به عنوان آثار هنری می‌توانند جای خالی مباحث مرتبط با هنر را در اندیشۀ ابن‌سینا پُر کنند و قسمت‌های تازه و متفاوتی از اندیشۀ شیخ‌الریس پیرامون مقولۀ هنر را برای ما روشن کنند. در میان داستان‌های رمزی ابن‌سینا، وضعیت رساله‌الطیر، متفاوت از دیگر داستان‌ها است. سوالی که در این مقاله مطرح می‌شود دربارۀ جایگاه رساله‌الطیر در میان داستان‌های رمزی ابن‌سینا و نسبت آن با تفکر او دربارۀ مقولۀ هنر است و این که چگونه رساله‌الطیر می‌تواند به تبیین اندیشۀ ابن‌سینا در مورد مسلۀ هنر بپردازد؟ ابن‌سینا در این اثر مباحث مختلفی را مطرح می‌کند که حول محور آگاهی و معرفت، سیرو سلوک، آموزش و تربیت می‌چرخند؛ این مباحث با مباحث مطرح شده در فتوت‌نامه‌ها، در نوع نگاه، بیان و هدف مشترک‌اند؛ به گونه‌ای که می‌توان این گونه نتیجه گرفت که ابن‌سینا با نگارش رساله‌الطیر، هم به خلق اثری هنری پرداخته و هم در این اثر با رویکردی همانند فتوت‌نامه‌ها، مسیر تربیتی خاص خود را به هنرمندان نشان داده است.

ibn sina’s risalat al-tair, futwat nameh of artists

ibn sina’s symbolic stories have always been considered as mystical allegories; the issue that has made the most important feature of these works, which is their story, less attention; if these works as works of art can fill the gaps in art-related topics in ibn sina’s thought and illuminate new and different parts of sheikh al-rays’s thought on the subject of art. among ibn sina’s mystery stories, the status of the risalat al-tair is different from other stories, a work that can be considered the key to understanding ibn sina’s view of art. a work consisting of an introduction, the main and ending narrative, which is the story of captive birds that are looking for the end with their journey and behavior. in this work, ibn sina raises various issues that revolve around the axis of knowledge, knowledge, behavior, education and training; these issues are common to the issues raised in the futwat nameh in the type of view, expression and purpose. in this article, according to the topics and concepts discussed in the risalat al-tair, this work has been examined with the principles and concepts presented in the futwat nameh  to determine why and how this work of ibn sina becomes a futwatnameh for artists.