ارتباط الگوهای غذایی با دریافتی انرژی، مواد مغذی و نمایه‌ توده‌ بدنی در افراد بزرگسال ایرانی

زمینه و هدف: به دلیل شیوع چاقی در عصر حاضر و ارتباط الگوهای غذایی با بروز چاقی، شناسایی الگوهای غذایی و اصلاح عادات غذایی افراد ضروری است. مطالعه حاضر به منظور شناسایی الگوهای غذایی در مناطق مختلف جغرافیایی ایران و بررسی ارتباط این الگوهای غذایی با دریافتی انرژی و مواد مغذی و نمایه توده بدنی (bmi) افراد بزرگسال ساکن در این مناطق جغرافیایی انجام گرفت.روش کار: این مطالعه مقطعی بر روی 156 فرد 69-20 ساله، در 5 منطقه جغرافیایی ایران صورت گرفت. جهت ارزیابی دریافتی غذایی افراد از یک پرسشنامه بسامد غذایی نیمه کمی مشتمل بر 160 قلم ماده غذایی و نوشیدنی که روایی و پایایی آن توسط گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد تعیین شده استفاده گردید. وزن و قد افراد اندازه‌گیری شده و bmi محاسبه شد. جهت استخراج الگوهای غذایی از مدل تحلیل عاملی استفاده شد.یافته‌ها: پنج الگوی غذایی غالب «غربی، سنتی، سالم، مخلوط، و پُرپروتئین» استخراج گردید. بالاترین امتیاز الگوهای غذایی غربی را افراد دارای kg/m^2 30 bmi < > 25 و بالاترین امتیاز الگوهای غذایی سالم، سنتی، مخلوط، و پُرپروتئین را افراد دارای kg/m^2 25 bmi < > 18.5 بیشتر از سایر گروه‌های bmi کسب نمودند. الگوهای غذایی غربی، سنتی، سالم، مخلوط، و پُرپروتئین به ترتیب بیشترین همبستگی را با دریافتی چربی (0.733=r؛ 0.05≥p)، پروتئین (0.719=r؛ 0.05≥p)، پتاسیم (0.808=r؛ 0.05≥p)، کربوهیدرات (0.698=r؛ 0.05≥p) و پروتئین (0.758=r؛ 0.05≥p) داشتند.نتیجه گیری: در مطالعه حاضر پنج الگوی غذایی شناسایی شد. بین تمام الگوهای غذایی و مواد مغذی مورد بررسی رابطه معنی‌دار مشاهده شد. تنها الگوی غذایی پُرپروتئین با bmi ارتباط معنی‌داری داشت.

the relationships between dietary patterns and energy and nutrient intakes and body mass index in iranian adults

background & objectives: considering high prevalence of obesity in current century and the association of dietary patterns with obesity; identification of dietary patterns and modifying the dietary habits are necessary. present study was conducted to identify dietary patterns in different geographic areas of iran and assess the association of these dietary patterns with energy and nutrient intakes and body mass index (bmi) in adults living in these geographic areas.methods: this cross-sectional study was conducted on 156 subjects aged 20-69 years from 5 geographic areas of iran. a semi-quantitative food frequency questionnaire (ffq) consisting of 160 food items, that it’s validity and reproducibility have been determined by department of nutrition in mashhad university of medical sciences, was used for dietary assessment. weight and height of participents were measured and bmi was calculated. factor analysis was used to identify major dietary patterns.results: five major dietary patterns of “western”, “traditional”, “healthy”, “mixed”, and “high-protein” were identified by factor analysis. participants with bmi=25-30 kg/m2 obtained the highest score of “western” dietary pattern and participants with bmi= 18.50-25 kg/m2 obtained the highest score of  “healthy”, “traditional”, “mixed”, and “high-protein” dietary patterns. “western”, “traditional”, “healthy”, “mixed”, and “high-protein” dietary patterns had the strongest correlations with fat (r=0.733; p<0.05), protein (r=0.719; p<0.05), potassium (r=0.808; p<0.05), carbohydrate (r=0.698; p<0.05), and protein (r=0.758; p<0.05) intakes, respectively.conclusion: five dietary patterns were identified in this study. significant associations exist between all identified dietary patterns and energy and nutrient intakes. only high-protein dietary pattern had significant association with bmi.