بررسی وضعیت آلودگی سرب وکادمیوم درنمونه شیرهای خام و برخی فرآورده‬ های لبنی استان همدان طی سال‬های 1393- 1392

زمینه و هدف: با توجه به آنکه شیر و فرآورده‌های آن در بسیاری از نقاط جهان بخش مهمی از رژیم غذایی انسان را تشکیل میدهند، بنابراین باید اقدامات موثری در راستای بهبود و افزایش تولید شیر، کیفیت ترکیبات و کیفیت بهداشت شیر و به حداقل رساندن مقدار آلاینده ها در آن صورت گیرد. این مطالعه با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در شیر و برخی فراروده های لبنی عرضه شده در شهر همدان و مقایسه آن ها با مقادیر استانداردهای جهانی انجام شد.روش کار: در این مطالعه توصیفی مقطعی، طی سال های 93-1392، تعداد 190 نمونه شامل شیر خام گاو، گوسفند و بز و محصولات ماست و پنیر سفید حاصل از شیر گاو تولید شده بوسیله مراکز تولید محصولات لبنی از شهرستانهای استان همدان جمعآوری و از نظر باقیمانده فلزات سرب و کادمیوم با استفاده روش طیف نگار جذب اتمی شعله مورد آزمایش قرار گرفتند.یافته ها: در این بررسی، میانگین باقیمانده سرب در هیچ یک از نمونه ها بالاتر از حد مجاز نبوده و تمامی نمونه ها از نظر باقیمانده کادمیوم نیز در محدوده مجاز قرار داشتند. در بین فراورده های لبنی مورد مطالعه، پنیر سفید (ppm 0.325) و ماست ( ppm0.136) به ترتیب حداکثر و حداقل میانگین سرب را دارا بودند. همچنین بالاترین میانگین سرب و کادمیوم اندازه گیری شده در نمونه های شیر خام مربوط به شیر بز (به ترتیب ppm0.223 و ppm 0.006) بود.نتیجه گیری: با مقایسه مقدار باقیمانده سرب و کادمیوم در نمونه های مورد مطالعه با استاندارد کدکس 2000، میانگین عناصر مورد مطالعه در نمونه ها، پایین تر از حد مجاز بدست آمد. بنابراین تمامی نمونه ها از نظر کادمیوم در محدوده مجاز قرار داشتند.

lead and cadmium contamination in raw milk and some of the dairy products of hamadan province in 2013-2014

background & objectives: since milk and its products constitute an important part of human diet in many parts of the world; effective procedures should be applied to improve quality and quantity of milk production, quality of its composition and milk hygiene and to minimize milk pollutants. this study aimed to determine concentration of lead and cadmium in milk and some dairy products of hamadan markets and compare with international standard levels.methods: in the present cross-sectional study, 190 samples of raw cow milk, raw sheep milk, raw goat milk, yogurt and white cheese (made from cow milk) produced in dairy product manufacturing centers of hamadan province were collected during 2013-2014. lead and cadmium residues in the samples were examined by flame atomic absorption spectroscopy.results: in the present study, lead levels were not higher than the licensed level and in all samples cadmium were within standard ranges. among dairy products, the highest and lowest average concentration of lead were found in white cheese (0.325 ppm) and yogurt (0.136 ppm); respectively. in raw milk samples the highest average concentrations of lead and cadmium were found in goat raw milk with 0.223 ppm and 0.006 ppm; respectively.conclusion: comparing lead and cadmium concentrations in the samples with codex (2000) standard revealed that average lead and cadmium levels are lower than the permissible levels. the average lead in any of the samples was not higher than the allowable concentration and cadmium amount was within the permissible range for all the samples.