کاربرد الگوی اعتقاد بهداشتی جهت پیش‬ بینی وابستگی به نیکوتین در زنان بوشهری مصرف کننده قلیان سال 94-1393

زمینه و هدف: مصرف قلیان در زنان با افزایش بیماریهایی ازجمله بیماریهای مزمن و غیرواگیر مرتبط است. از آنجایی که مصرف قلیان تحت تاثیر باورها و عوامل فردی است، لذا مطالعه حاضر با هدف سنجش سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی جهت پیش بینی وابستگی به نیکوتین در زنان قلیانی شهر بوشهر در سال 94-1393 انجام شد.روش کار: پژوهش حاضر مطالعه ای مقطعی بود که در آن 302 زن مصرف کننده قلیان با استفاده از نمونه گیری دردسترس مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته با 3 بخش شامل سوالات دموگرافیک، سوالات مربوط به سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی در زمینه مصرف قلیان و سوالات مربوط به وابستگی به نیکوتین بود. پس از تکمیل پرسشنامه ها، اطلاعات توسط spss-20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان در این مطالعه 12.26±43.6 سال بود. اکثر نمونه ها بومی (80.1٪) و متاهل (73.8٪) بوده و تحصیلات اکثر نمونه ها زیر دیپلم (44.22٪) و سابقه خانوادگی مصرف قلیان (75.5٪) داشتند. نتایج مطالعه نشان داد که سازه فواید درک شده (0.027=p و 0.146-=r)، موانع درک شده (0.009=p و 0.171 =r) و خودکارآمدی (0.004=p و 0.186-=r) با وابستگی به نیکوتین رابطه معنا داری داشتند. بر اساس مدل رگرسیون خطی چندگانه موانع درک شده (0.019 =p و 0.303 =b)، خودکارآمدی (0.013 =p و 0.095- =b) و سطح تحصیلات (0.001=p) پیشگویی کننده وابستگی به نیکوتین بودند (ضریب تبیین= 14%).نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که موانع درک شده و خودکارآمدی از پیشگویی کننده های وابستگی به نیکوتین بودند. لذا در برنامه ریزی محتوای آموزشی، کاهش موانع و تقویت خودکارآمدی زنان با محوریت مهارت های نه گفتن، تقویت اعتماد به نفس و حفظ خود باوری مهم می باشد.

application of health belief model to predict factors of nicotine dependece among water pipe smoking women in 2015

background & objectives: water pipe smoking was associated with diseases including non-communicable and chronic diseases in women. since water pipe smoking is influenced by belief and personal factors, the present study aimed to determine constructs of the health belief model to predict nicotine dependence among women water pipe smokers.methods: in this cross sectional study, 302 water pipe smoker women were studied using convenience sampling method. data collection tool was a researcher made questionnaire with 3 sections including demographic questions, questions on health belief model constructs and questions related to nicotine dependency. the collected data were analyzed by spss version 20.results: the mean age of participants was 43.6±12.26 years. the majority of participants was native (%80.1), married (%73.8), and education of under diploma (%44.22) with family history of water pipe smoking (%75.5). the results showed that perceived benefits (p=0.027, r=-0.146), perceived barriers (p=0.009, r=0.171) and self-efficacy (p=0.004, r=-0.186) significantly associated with nicotine dependence. based on multiple linear regression model, perceived barriers (p=0.019, b= 0.303), self- efficacy (p=0.013, b=-0.095) and education level (p=0.001) were predictors of nicotine dependency in women (r2=%14).conclusion: the results suggested that perceived barriers and self-efficacy are predictors of nicotine dependence. therefore, reducing barriers and strengthening self- efficacy with emphasis on saying no skill, reinforcing confidence and self-esteem are important in planning of educational content.