تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی در پیشگیری از کبد چرب غیرالکلی در زنان ایرانی

زمینه و هدف: کبد چرب غیرالکلی یکی از شایع‌ترین اختلالات کبدی، به عنوان مهمترین علت مرگ‌ومیر ناشی از بیماری کبدی، پیامدها و عوارض ناخوشایندی دارد. این بررسی با هدف بررسی تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی ‏اعتقاد بهداشتی در پیشگیری از کبد چرب غیرالکلی در زنان انجام شد.روش کار: این مطالعه تجربی بر روی 110 نفر از زنان مراجعه‌کننده به مراکز خدمات جامع سلامت در شهرستان ملایر، در غرب ایران در سال 1400 انجام شد. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، 110 شرکت کننده در دو گروه آزمون و گروه کنترل قرارگرفتند. ابزار گردآوری ‏داده‌ها شامل مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بود. در گروه آزمون سه جلسه آموزشی یک‌ساعته به ‌صورت ‏سخنرانی، پمفلت و بحث گروهی اجرا شد. داده‌ها با استفاده از نرم افزار spss-21 و آزمون‌های همبستگی، تی زوجی، تی مستقل مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفت.‏یافته‌ها: میانگین سنی شرکت‌کنندگان 38.07±6.28 سال و اکثر مشارکت‌کنندگان میانسال، متاهل، خانه‌دار با تحصیلات دانشگاهی و درآمد متوسط و دارای اضافه وزن بودند. بعد از مداخله آموزشی، میانگین نمرات سازه‌های حساسیت درک ‏شده (0.01> p)، شدت ‏درک شده (0.01> p)، منافع درک شده (0.01> p)، راهنما برای عمل داخلی (0.01> p) و خارجی (0.01> p) و خودکارآمدی درک شده (0.01> p) در زنان ‏گروه مداخله به‌ طور معنی‌داری بالاتر ‏از گروه کنترل بود. نمره موانع درک ‏شده در گروه آزمون بعد از آموزش کاهش یافت (3.9±15.2 در برابر 3.3±11.2، (0.01> p).نتیجه‌گیری: یافته‌های مطالعه نشان داد طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی مبتنی برسازه‌های الگوی اعتقاد ‏بهداشتی، در زمینه توانمندسازی زنان در پیشگیری از ابتلاء به مراحل بالاتر کبد چرب غیرالکلی می‌تواند موثر باشد.  

the effect of an educational program based on the health belief model to prevent non-alcoholic fatty liver disease among iranian women

background & objectives: non-alcoholic fatty liver is a prevalent liver disorder that can lead to severe consequences and complications, including death. this study aimed to investigate the effect of an educational intervention based on a health belief model to prevent non-alcoholic fatty liver among women. methods: this study was conducted among 110 women who sought health services in malayer city, located in western iran, in 2021. the participants were divided into two groups: experimental and control. the data collection tool was a questionnaire based on the health belief model and demographic characteristics. the experimental group received three one-hour training sessions through pamphlets, lectures, and group discussions. the collected data were analyzed using spss software version 21, which included correlation tests, paired t-tests, and independent t-tests.results: a total of 110 women participated in this study, with the average age of 38.07±6.28 years. the majority of participants were middle-aged, married, housewives with academic education, middle-income, and overweight. following an educational intervention, the experimental group showed significant improvement in perceived sensitivity, severity, benefits, guidance for internal and external action, and self-efficacy compared to the control group (p=0.01 for all constructs). additionally, the perceived barriers score decreased after training. the experimental group also demonstrated a decrease in perceived obstacles score after training (15.2±3.9 vs. 11.2±3.3, p<0.01).conclusion: the study revealed that developing educational programs based on the constructs of the health belief model could prevent women from developing higher levels of non-alcoholic fatty liver.