وضعیت مصرف غذاهای فوری و عوامل مرتبط با آن در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر بجنورد بر اساس تئوری شناخت اجتماعی

زمینه و هدف: یکی از مهمترین عوامل تشکیل دهنده الگوی غذایی جامعه مجموعه عادات و فرهنگ تغذیه ای افراد آن جامعه است. تئوری شناخت اجتماعی، چهارچوبی را برای شناخت رفتار در بافت خانواده فراهم می‫کند و بیان می‫کند رفتار، از جمله رفتار تغذیه ای ناشی از عوامل فردی و محیطی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل مرتبط با مصرف غذاهای فوری بر اساس تئوری شناخت اجتماعی در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر بجنورد انجام شد.روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی در سال 1396 با شرکت 450 زن مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر بجنورد انجام شد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای سه قسمتی شامل مشخصات فردی، سوالات بسامد مصرف در طول یک هفته گذشته و سوالات مربوط به سازه های تئوری شناخت اجتماعی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss 20 و آزمون‫های آماری ضریب همبستگی اسپیرمن، کروسکال والیس، آنالیزواریانس یک‫طرفه، رگرسیون خطی با سطح معنی‫داری 5 0.0>pانجام گردید.یافته ها: میانگین سن افراد مورد بررسی 7.85±29.59 سال بود. 62.6 درصد از زنان در هفته گذشته حداقل یکبار از غذای فوری استفاده کرده بودند. بین سن و بسامد مصرف غذای فوری رابطه منفی معنی دار آماری وجود داشت. زنان دانشجو نسبت به زنان شاغل و خانه دار به طور معنی داری مصرف غذای فوری بیشتری داشتند (0.001>p). سازه های مختلف تئوری شناخت اجتماعی 17.2درصد از واریانس مصرف غذاهای فوری را در زنان مورد مطالعه تبیین نمودند. به طوری که سازه های آگاهی تغذیه ای (0.001=p) و فراهمی (0.001>p) سهم معنی داری در مصرف غذاهای فوری داشتند. نتیجه گیری: در این مطالعه مصرف غذای فوری در افراد شاغل، دانشجو و افراد با سن بالاتر بیشتر بود و بسامد مصرف غذای فوری در افراد با آگاهی بالاتر، کمتر بود. با توجه به این نتایج، طراحی مداخلات آموزشی جهت ایجاد آگاهی بهداشتی در افراد از سنین پایین و فراهم کردن گزینه های سالم تغذیه ای برای زنان، می تواند اثرات مطلوبی در جهت انتخاب های بهتر تغذیه ای داشته باشد.

consumption of fast foods and their related factors in the women referring to healthcare centers of bojnord city based on the social cognitive theory

background & objectives: nutrition habits and culture is one of the important constituents of the food patterns in every society. social cognitive theory (sct) provides a framework for behavior recognition in the family context. according to this theory, nutritional behavior is influenced by the individual and environmental factors. this study aims to determine fast food related factors based on the (sct) in women referring to healthcare centers in bojnourd city.methods: this descriptive analytical study was conducted during 2017 among 450 women who have referred to bojnourd healthcare systems. a three part questionnaire was used to collect data including demographic information, consumption frequency during the last week, and questions related to social cognitive theory. data were analyzed in spss 20 using spearman correlation test, kruskal wallis test, anova and linear regression with significance level of p<0.05.results: the mean age of the subjects in this study was 29.59±7.85 years old. 62.6% of women had consumed fast food at least once a week. there was a negative statistical relationship between fast food consumption and age. female students had higher fast food consumption compared to employed women and housewives (p<0.001). different social cognitive constructs explained 17.2% of fast food consumption variance in the study, so that, nutritional awareness (p=0.001) and availability (p<0.001) showed significant contributions in fast food consumption.conclusion: in this study, fast food consumption was high in older people, employed and college students and the frequency of fast food consumption was lower in women with high awareness. according to the results of the study, designing educational interventions for increasing health awareness in individuals from lower ages and providing healthy nutrition for women can have optimal effects for better nutrition selection.