مدلسازی محدوده آلایندگی 10 pm انتشاریافته از بزرگراه های میبد اردکان و اردکان نائین و ارزیابی ریسک سلامت ساکنین اطراف آن ها به کمک مدل های ive و aermod

زمینه و هدف: آلودگی هوا به عنوان یک عنصر فراساختاری در سیستم حمل و نقل شهری به عنوان یک شاخص مهم در سلامت زندگی انسان ها در نظر گرفته می شود. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی محدوده آلایندگی 10 pm انتشار یافته از دو بزرگراه اصلی شهرستان اردکان و تعیین سهم این بزرگراه ها در ایجاد ریسک سلامت ساکنین اطراف آنان در اثر مواجهه با این آلاینده به روش مدلسازی است. روش کار: این پژوهش به صورت توصیفی، تحلیلی و مقطعی برای دو بزرگراه میبد اردکان و اردکان نائین صورت گرفت. برای تخمین نرخ انتشار در چهار فصل سال، پراکندگی و مواجهه 24 ساعته و سالانه با 10 pm از دو مدل ive و aermod استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مدل ها با آماربرداری از طریق مشاهده، اطلاعات مرکز تحقیقات نیروی انتظامی و مرکز تحقیقات هواشناسی استان یزد جمع آوری گردید. با تعیین شش گروه مواجهه با 10 pm در محدوده آلایندگی این دو بزرگراه، ارزیابی ریسک سلامت با استفاده از روابط پیشنهادی usepa انجام شد.یافته ها: در چهار فصل سال، میانگین و حداکثر غلظت محیطی 10 pm از بزرگراه میبد اردکان بیشتر از بزرگراه اردکان نائین پیش بینی شد. هرچند حداقل غلظت های 24 ساعته و سالانه پراکندگی 10 pm  بزرگراه اردکان نائین کمتر از میبد اردکان بود اما محدوده آلایندگی این بزرگراه بیشتر پیش بینی شد. در بین شش گروه مواجهه با 10 pm در کلیه بازده های زمانی، بیشترین مواجهه مربوط به پلیس راه اردکان نائین و کمترین مربوط  به ساکنین پارک شهید پایدار  بود. ریسک سرطانی و غیرسرطانی مواجهه با pm 10 در کلیه گروه ها و رده های سنی قابل قبول تخمین زده شد.نتیجه گیری: با روش مدلسازی مورد استفاده، سهم دو بزرگراه مورد بررسی در ایجاد ریسک سلامتی ساکنین اطراف در محدوده قابل قبول پیش ‫بینی شد.

modeling of pm10 pollution range of meybod-ardakan and ardakan-nain highways and health risk assessment of surrounding residents using ive and aermod models

background & objectives: air pollution is considered as an ultrastructural element in urban transportation systems and as an important indicator of human health. therefore, the purpose of this study was to investigate the pm10 pollution range of two main highways of ardakan city and determine the contribution of these highways in health risk of their surrounding residents due to exposure to these pollutants by modeling methods.methods: this descriptive-analytical, cross-sectional study was conducted on two highways of meybod ardakan and ardakan nain. ive and aermod models were used for estimation of emission rate of pm10 in four seasons of the year, and also dispersion and exposure rates to pm10.the information required to run the models was collected by observational statistics, information from the police research center and the meteorological research center of yazd province. by identifying six pm10 exposure groups in the pollution range of these two highways, health risk assessment was performed using the proposed usepa relationships.results: in four seasons of the year, the mean and maximum concentration of pm10 of meybod ardakan highway were predicted more than ardakan nain highway. although the minimum dispersion concentration of pm10 of ardakan nain highway was lower than that of meybod ardakan, the pollutant limit of this highway (1, 24 hours and annually) was more predicted. among the six groups exposed to pm10 in all time intervals, the highest exposure rate was belonged to ardakan nain road police station and the least to residents of torkabad village (1 hour) and shahid paydar park (8, 24 hours and annually). cancer and non-cancerous risk exposure to pm10 was estimated in acceptable range in all age groups and categories.conclusion: with the modeling method used, the contribution of the two investigated highways in predicting the health risk of surrounding residents was within the acceptable range.