ارائه الگوی مناسب تدوین استانداردهای کیفیت هوای آزاد در ایران بر اساس رویکردهای تدوین رهنمودها واستانداردها در جهان

زمینه و هدف: اﺳﺘﺎﻧﺪاردهای محیط زﻳﺴتی، ﻣﻌﻴﺎرهای کمی ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ از ﺁﻟﻮدگی و ﺗﺨﺮﻳﺐ هستند. یکی از راهکارهای بهبود کیفیت هوا، استفاده از حدود مجاز منطقی جهت جلوگیری از افزایش آلاینده های هوای آزاد، بیش از ظرفیت جو می‫باشد. از سوی دیگر این استانداردها نقش موثری در ارزیابی برنامه های کاهش آلودگی هوا ایفا می‫کنند.روش کار: مطالعه حاضر یک بررسی کتابخانه ای و توصیفی است. در ابتدا رهنمودها و استانداردهای کیفیت هوای آزاد تدوین شده در نقاط مختلف جهان توسط سازمان بهداشت جهانی ، آژانس حفاظت محیط زیست امریکا، سازمان مدیریت کیفیت هوای اروپا، شورای ملی تحقیقات پزشکی و بهداشت استرالیا و دولت فدرال کانادا به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفت. همچنین با توجه به روند کار در سایر مناطق، کاستی های تدوین این استانداردها در ایران مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: بررسی وضعیت تدوین استانداردها و رهنمودها در برخی نقاط جهان نشان داد که هرچند سازمان‫ها در روش‫های تدوین استاندارد باهم تفاوت‫هایی دارند اما دارای الگوهایی اصولی و منطقی جهت تدوین استانداردها در مناطق خود می‫باشند. تمامی استانداردهای بررسی شده بر پایه مطالعات اپیدمیولوژیک و اثر آلاینده ها بر سلامت انسان تدوین شده اند. البته who در تدوین این رهنمودها از روش ارزیابی خطر کمی استفاده نکرده و تدوین استانداردها بر اساس رهنمودهای خود را منوط به در نظرگرفتن فاکتورهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سلامتی و محیطی مختص هر منطقه می‫داند.نتیجه گیری: با توجه به بررسی انجام گرفته، تدوین استاندارهای هوای آزاد در ایران نیازمند چارچوبی منطقی و علمی باشد.

an appropriate theoretical model for developing ambient air quality standard in iran based on standard setting approaches of different parts of the world

background & objectives: environmental standards are quantitative criteria for protecting the environment from pollution and degradation. one of the solutions to improve air quality status is to use reasonable limits to prevent excessive release of airborne contaminants from their various sources. on the other hand, these standards are effective in evaluating air pollution reduction strategies.methods: in this study, we reviewed different standard setting frameworks using a theoretical analysis. first of all, we studied the ambient air quality guidelines and standards which developed by the world health organization(who), the united states environmental protection agency, the european air quality management agency, the australian national council for medical and health research and the canadian federal government. in addition, a framework to set the national air quality standards in iran was proposed according to international efforts and national-specific conditions.results: by investigating the status of standards and guidelines in some parts of the world, it was found that all of them have reasonable and rational methods for standards setting, despite some different in standard setting methods across organizations. all these standards were set on epidemiologic studies and the effects of air pollutants on human health. except who, other organizations had used a quantitative risk assessment methodology to develop their own standards. also, for developing national standards based on its guideline, who has recommended considering the economic, social, and health conditions.conclusion: the results of this study indicate that for developing ambient air quality standards in iran, a rational and scientific framework is needed.