برنامه‌ریزی فرض بنیاد؛ رویکردی نوین برای شناسایی مفروضات و کاهش انحرافات بودجه‌ای (مورد مطالعه: شرکت فولاد مبارکه)

در سال‌های اخیر بودجه‌ریزی با چالش تغییرات سریع و عدم قطعیت مواجه شده و به دلیل عدم استفاده از ابزاری مناسب برای شناسایی مفروضات برنامه‌، مورد انتقاد پژوهشگران قرار گرفته است. از سوی دیگر، آینده پژوهان بکارگیری ابزارهایی همچون برنامه‌ریزى فرض بنیاد را جهت مواجهه با مخاطرات آینده و کاهش عدم قطعیت‌ها توصیه نموده و بکار می‌گیرند. پژوهش حاضر با شناسایی چالش بودجه‌ریزی از یک سو و پتانسیل آینده پژوهی از سوی دیگر، مترصد ایجاد یک رویکرد بودجه‌ریزی پابرجا است. بر این اساس با رویکردی انتقادی ضمن شناسایی مفروضات باربر و آسیب‌پذیر در بودجه شرکت مورد مطالعه، میزان ارتباط آن با انحراف از بودجه تعیین گردید. بدین منظور با استفاده از ابزارهای پرسشنامه، پنل خبرگان، معیار نقطه شکست و با رویکرد پسابرنامه، ابتدا 27 فرض زیربنایی در بودجه شرکت مورد مطالعه استخراج شد که 14 فرض آن طبق نظر خبرگان باربر تشخیص داده ‌شد. سپس با استخراج 22 رویداد شگفتی‌ساز در سال 1399، میزان آسیب‌پذیری هر یک از مفروضات باربر، در پنل خبرگان تعیین و اولویت‌بندی گردید. یافته‌ها نشان داد که رابطه مستقیمی بین مفروضات آسیب‌پذیر و انحراف از بودجه وجود دارد.

assumption base planning; a new approach to identify assumptions and reduce budget deviations(case study: mobarakeh steel company)

budgeting has faced the challenge of rapid changes and high levels of uncertainty during recent years, and has been criticized by researchers for not using appropriate tools to identify budget assumptions. futurists, on the other hand, recommend and used tools such as assumption base planning to investigate and address future risks and reduce uncertainties. this study aims to establish a sustainable budgeting approach by identifying budgeting challenges on one hand, and the potential of futurology on the other. accordingly, the load‌bearing and vulnerable assumptions in the budget of the company under study has been identified using a critical approach, and the extent of its relationship with the budget deviation was determined. for this purpose, panel of experts, questionnaires, and break point criterion were used as qualitative and quantitative research tools applying the post planning approach, to identify 27 underlying assumptions in the budget of the company under study at the first phase, 14 of which were identified as load‌bearing based on experts’ consensus. then, at the second phase, the vulnerability of each load‌bearing assumption was determined and prioritized by the panel members through extracting 22 surprising events in the year of 1399. the findings indicated that there is a direct relationship between vulnerable assumptions and budget deviation.