وضعیت حسابداری مدیریت استراتژیک در ایران: رویکرد تکنیکی-مدیریتی

هدف این مقاله توصیف و تبیین وضعیت حسابداری مدیریت استراتژیک براساس رویکرد تکنیکی- مدیریتی در سطوح مختلف استراتژی‌های کسب‌و‌کار و براساس نوع فعالیت در صنعت است. پژوهش دارای ماهیت کاربردی-توسعه‌ای و در دسته پژوهش‌های پیمایشی- اکتشافی است. داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختار یافته و طراحی و توزیع پرسشنامه بین حسابداران مدیریت/صنعتی و مدیران مالی 75 شرکت جمع‌آوری و به روش میانگین و تحلیل واریانس، تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که، ارتباط بین استراتژی‌های کسب‌وکار و حسابداری مدیریت استراتژیک قوی و مثبت است. شرکت‌ها از رویه‌های حسابداری مدیریت استراتژیک بیشتر برای پیاده‌سازی استراتژی بازار استفاده می‌کنند. در استراتژی سطح عملیات تکنیک‌های تحقیق‌وتوسعه، مدیریت ریسک و بهایابی هدف، استراتژی سطح بازار تکنیک‌های تجزیه‌وتحلیل سودآوری ترکیب محصولات، تجزیه‌وتحلیل امکانات و منابع، و تجزیه‌وتحلیل رقبا، و استراتژی سطح شرکت تکنیک‌های تحلیل چشم‌انداز صنعت، و تجزیه‌وتحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید بالاترین میانگین استفاده را دارند. همچنین، تکنیک تجزیه‌وتحلیل زنجیره ارزش در همه سطوح استراتژی‌های کسب‌وکار استفاده می‌شود. بیش از 90 درصد تکنیک‌های استفاده شده در همه سطوح استراتژی، اهمیت زیاد دارند. همچنین، میزان استفاده از برخی رویه‌های حسابداری مدیریت استراتژیک در صنایع مختلف، متفاوت است.

the status of strategic management accounting in iran: a technical-managerial view

the main objective of this article is to describe and explain the status of strategic management accounting from a technical-managerial view at different levels of business strategies and based on the various industries. this study has an applied-developmental nature and is in the survey-exploratory research. the research data were collected from semi-structured interviews and questionnaires were designed and distributed among chief executive officers of 75 firms and research data analyzed by mean and variance analysis. results show the relationship between business strategies and strategic management accounting is strong and positive. firms use more strategic management accounting practices to implement market-level strategy. in operational-level strategy, techniques including research and development, risk management and target costing, in market-level strategy, techniques including profitability analysis of product portfolio, resource and capability analysis, and competitor analysis, and in corporate-level strategy, techniques including industry foresight analysis, and swot have the highest average usage. also, managers use the value chain analysis at all levels of business strategy. in the importance test, more than ninety percent of the techniques used are important at all levels of the business strategy. also, the use of some strategic management accounting practices is different in the various industries.