بررسی ابعاد راهبری شرکتی در بانک ها از دریچه پارادایم های نظریه اجتماعی

هدف این مقاله بررسی ابعاد راهبری شرکتی از دریچه پارادایم های نظریه اجتماعی به عنوان یکی از نظریات علم جامعه شناسی با استفاده از مبانی چهار پارادایم کارکردگرایی، تفسیرگرایی، انسانگرایی بنیادی و ساختارگرایی بنیادی در بانکهای اسلامی و بانکهای مرسوم جهانی است. یافته های پژوهش نشان میدهند که براساس پارادایم کارکردگرایی، تمامی مدلهای راهبری شرکتی به دنبال کاهش مساله نمایندگی هستند، اما مدل راهبری شرکتی اسلامی علاوه بر کاهش مساله نمایندگی دارای یک نظام راهبری چند بُعدی است که مولفه های دینی نقش مهمی را ایفا میکنند. وجود هیات شریعت (شورای فقهی) یک ویژگی متمایز بین بانکهای اسلامی و بانکهای غربی قلمداد میگردد. براساس پارادایم تفسیرگرایی، راهبری شرکتی در بانکهای اسلامی یک ساخت اجتماعی است که برمبنای تعهدات اجتماعی و هنجارهای اخلاقی بنا میشود و اساس آن مبتنی بر چهارچوبی اخلاق مدارانه است. مطابق با دیدگاه انسانگرایی بنیادی، اساس راهبری شرکتی اسلامی مبتنی بر اصل مشورت دربین تمامی ذینفعان بانک است وطبق پارادایم ساختارگرایی بنیادی، راهبری شرکتی دارای پایگاهی اجتماعی است. میتوان گفت که هیچ مدل واحدی برای راهبری شرکتی دردنیا وجود ندارد که بتواند نیاز تمامی نهادها را برطرف سازد. هرجامعه ای ساختار اجتماعی و فرهنگی مخصوص به خود را دارد و اصول راهبری شرکتی درهربستری مبتنی بر پیش زمینه های موجود درآن جامعه شکل میگیرد.

Evaluation of Corporate Governance Dimensions in Banks Through Social Theory Paradigms

The aim of this paper is to evaluate the corporate governance dimensions through the social theory perspective, as one of theories in sociology science, by application of four fundamental paradigms including functionalist, interpretive, radical humanist, and radical structuralism in Islamic and conventional banks. Findings show that according to the interpretive paradigm, all of corporate governance models seek to reduce agency problem, however, Islamic corporate governance model has a multilevel system additional to the agency problem reduction which religious elements play an important role. Shariah committee existence is a distinguishing feature between Islamic and conventional banks. Based on the interpretive paradigm, corporate governance in Islamic banks is a social construct which is established based on social commitments and ethical frameworks. According to the radical humanist paradigm, Islamic corporate governance is founded on consulting among all bank stakeholders. Finally, according to radical structuralism paradigm, corporate governance has its own base in the society. We can say there is no unified and unique model for corporate governance in the world to satisfy the requirements of all organizations. Each society has its own social and cultural structures and corporate governance principles are formed based on default contexts in that society.