طراحی الگوی سوگیری ماموران و حسابرسان مالیاتی با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد

نقش مالیات در رفاه اجتماعی، توزیع مجدد ثروت،کاهش شکاف طبقاتی و در نهایت، تحقق عدالت غیرقابل انکار است. اما برخی مواقع، در فرآیند اخذ مالیات بی عدالتی‌هایی مشاهده می‌گردد. ماموران و حسابرسان مالیاتی از جمله افرادی هستند که همواره مجبور به انجام قضاوت‌ هستند؛ قضاوتی که می‌تواند از بسیاری از عوامل تاثیر پذیرد و منتج به اتخاذ تصمیمی سوگیرانه شود و به بی عدالتی در این مهم دامن بزند. هدف این پژوهش طراحی الگوی مفهومی سوگیری برای ماموران و حسابرسان مالیاتی در ایران است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی بود که با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری شامل افراد متخصص و صاحبنظر در زمینه مالیات بود که با استفاده از رویکرد نمونه‌گیری هدفمند در مجموع تعداد 17 نفر خبره موضوع به عنوان مشارکت‌کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. داده‌ها به روش مصاحبه با روش هدایت کلیات و به صورت نیمه ساختار‌یافته گردآوری شد. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده‌ها از دو روش بازبینی مشارکت‌کنندگان و همچنین مرور خبرگان غیرشرکت‌کننده در پژوهش استفاده شد. مقوله محوری سوگیری ماموران و حسابرسان مالیاتی است که 15 علل برای آن به عنوان شرایط علیّ شناسایی گردید. سپس با توجه به شرایط زمینه‌ای و شرایط مداخله‌گر، راهبردهایی تدوین و مدل نهایی بر اساس آن ارائه شده است. این مطالعه می‌تواند گامی موثر در راستای حسابرسی مالیاتی بر مبنای تحقق مالیات صحیح و رضایتمندی عمومی باشد.

Designing a bias model for tax officials and auditors with grounded theory-based approach

The role of taxes in social welfare, redistribution of wealth, reduction of class gaps and, finally, the realization of justice is undeniable. But sometimes, the tax itself is unfair. Tax officials and auditors are among those who are always forced to make judgments; A judgment that can be influenced by many factors and lead to a biased decision and incite injustice in this matter. The purpose of this study is to design a conceptual model for tax officials and auditors in Iran. This research was a qualitative research that was conducted using an approach based on grounded theory. The statistical population included tax experts who were selected as a participant in the research using purposive sampling approach. 17 Experts were selected as participants in the study. Data were collected through interviews using the general guidance method and in a semistructured manner. To obtain the reliability and validity of the data, two methods of reviewing participants as well as reviewing nonparticipating experts in the research were used. The central issue is the bias of tax officials and auditors, for which 15 reasons were identified as causal conditions. Then, according to the background and intervening conditions, strategies are formulated and the final model is presented based on it. This study can be an effective step towards realizing proper taxation and public satisfaction.