تدوین مدل کیفیت حسابرسی مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده ایران

هدف از پژوهش حاضر، ارائه مدلی جامع برای کیفیت حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده، با توجه به ویژگی‌های محیطی و شرایط حاکم بر کشور می‌باشد. در این رابطه با توجه به رویکرد اکتشافی تحقیق و بهره‌گیری از رهیافت کیفی، از روش نظریه‌پردازی زمینه‌بنیان استفاده شده است. به این منظور، در نیمه اول سال 1398 با اخذ نظرات 26 نفر از خبرگان با تخصص حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده که در این حوزه دارای تجربه اجرایی هستند از طریق مصاحبه‌های عمیق، به بررسی عوامل تاثیرگذار بر کیفیت حسابرسی مالیاتی ارزشافزوده پرداخته شد و در انتها &مدل یکپارچه کیفیت حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده در ایران&، شامل شرایط علّی، عوامل مداخله‌گر و بستر و همچنین راهبردهای دستیابی به کیفیت حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده و پیامدهای آنها ارائه گردیده است. در این تحقیق، کیفیت حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده با استفاده از رویکرد سیستمی و با نگرش به تمام اجزای سیستم حاکم در نظام مالیات بر ارزش افزوده ایران بررسی شده است. داده‌های پژوهش به کمک روش‌های کُدگذاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مقوله‌های اصلی و خردمقوله‌ها(مفاهیم) استخراج گردید. به کمک رویکرد سیستمی که دربرگیرندۀ دو بخش کلان شامل ارائه‌دهندگان خدمات حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده و بخش دریافت‌کنندگان خدمات حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده، مدل کیفیت حسابرسی مالیاتی ارزش افزوده در ایران طراحی گردید. با توجه به فقدان پژوهش جامع در ایران در این خصوص، مدل چندوجهی طراحی‌شده حاصل دیدگاه خبرگان مختلف در سطوح ذکر شده بوده و دیدگاه جامع و وسیعی از کیفیت حسابرسی مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده در ایران ارائه می‌نماید.

Developing the model of tax audit quality in Iran’s value-added tax system

The aim of the current research is to propose a comprehensive model for value added tax (VAT) audit quality given the environmental characteristics and the conditions governing the country. Accordingly, considering the exploratory approach of the research and using qualitative approach, grounded theory method was used. To this purpose,in the first half of 1398 by asking about the opinions of 26 cases of experts with VAT audit expertise, who had executive experience in this area, through deep interviews, factors affecting VAT audit quality were investigated. Finally, the &integrated model of VAT audit quality in Iran&, including causal conditions, interfering factors and the ground, as well as the strategies to achieve VAT audit quality and its consequences was presented. In this research VAT audit quality was investigated using system approach. This perspective has considered the quality of all components of the ruling system in Iran’s VAT system. Research data were analyzed, and the main categories and subcategories(concepts) were extracted. Using system approach that embraces two macro parts, including VAT audit service providers at three microlevels (work level, tax dispute resolution level, and organizational level) and (VAT taxpayers), the model of VAT audit quality in Iran was designed and the categories emerged in its framework were proposed. Given the lack of comprehensive research in Iran in this regard, the designed multidimensional model is the result of various experts’ opinions at the above mentioned levels that presents a comprehensive broad perspective toward tax audit quality in VAT system in Iran.