اراِئه مدلی جهت برآورد احتمال ایجاد حباب قیمتی در بازار سرمایه ؛ شواهد تجربی و تئوریک از بورس اوراق بهادار تهران

بازار بورس اوراق بهادار تهران همواره شاهد نوسانات زیادی بوده است. نوسانات قیمت جزئی از ذات بازار است و یکی از مباحث اصلی در بازار سرمایه، توضیح این نوسانات با استفاده از الگوهای بنیادی است. این در حالی است که گاهی این نوسانات از شکل عادی خود خارج شده و جای خود را به صعودهای افسار گسیخته (حباب) و سقوط‌های ناگهانی (بحران) می‌دهند و ضربات جبران ناپذیری را به بازار بورس وارد می‌کنند. از این‌رو، با توجه به اهمیت حباب قیمت، در این مطالعه ارائه مدلی جهت برآورد احتمال ایجاد حباب قیمتی در بازار سرمایه و در بورس اوراق بهادر تهران هدف اصلی قرار گرفته است. 166 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1386 تا 1396 نمونه آماری این مطالعه را تشکیل می‌دهند. در این مطالعه، ابتدا با استفاده از نرم افزار spss و آمون تسلسل، چولگی و کشیدگی به بررسی احتمال وجود حباب قیمتی پرداخته شده و سپس در جهت ارائه مدلی برای حباب قیمتی، به بررسی عوامل موثر بر حباب قیمتی بر اساس مدل پیشنهادی پرداخته شده است. نتایج بدست‌آمده بیانگر احتمال بروز حباب در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. هم چنین، بر اساس برازش مدل نیز به جز متغیرهای اندازه و شفافیت اطلاعات که اثر معنی داری را بر حباب قیمتی نشان نداده‌اند، سایر متغیرها یعنی ترکیب سهامداران، نسبت p/e و سرعت نقدشوندگی دارای اثری معنی دار بر حباب قیمتی هستند.

Modeling the estimation of the price bubble probability in the capital market :Evidence from Tehran Stock Exchange

AbstractThe Tehran Stock Exchange has always seen a lot of fluctuations. Price volatility is a part of the market’s nature, and one of the main issues in the capital market is to explain these fluctuations using fundamental patterns. However, sometimes these fluctuations go out of their normal form and place themselves in bumpy bumps and sudden crash (crisis) and bring irreparable blows to the stock market. Therefore, in view of the importance of price bubbles, this study presents a model for estimating the likelihood of price bubble formation in the capital market and the main objective of the Tehran Stock Exchange. The statistical sample of this study is the 166 companies listed in the Tehran Stock Exchange between 2007 and 2017. In this study, using spss software and runs test, Skewness and Kurtosis test. we investigated the probability of price bubbles, and then, in order to provide a model for price bubble, the factors influencing price bubbles based on the proposed model have been investigated. The results indicate the probability of bubble occurrence in companies admitted to the Tehran Stock Exchange. Also, results shows that shareholders, P / E ratio and liquidity rate have a significant effect on price bubbles. However the size and transparency of the information did not show a significant effect on the price bubble.