بررسی اشکال تحت بالینی زخم شیردان در نشخوارکنندگان ذبحشده در ارومیه

فراوانی، درصد و انواع تیپهای زخم شیردان بر اساس سن و جنس در 326 راس گاو و 569 راس گوسفند در کشتارگاه ارومیه در سالهای 91-1390 مطالعه شد. تعداد 212 راس گاو نر، 114 راس گاو ماده، 178 راس میش و 391 راس قوچ بودند. گاوها 2/29 درصد و گوسفندها 3/13 درصد زخم شیردان داشتند (01/0 > p). درصد سنی زخمهای شیردان از 1، 2، 3، 4 و 4 < سال در گاو به ترتیب 8/35 درصد، 6/11 درصد، 8/17 درصد، 3/25 درصد، 5/9 درصد و در گوسفند به ترتیب 5/3 درصد، 8/12 درصد، 9/33 درصد، 1/34 درصد و 1/54 درصد بود. با افزایش سن زخم شیردان در گاوهای ماده و میشها افزایشیافته بود که زخمها در جنس ماده بیشتر از نر بود. درمجموع گاوها در یکسالگی و گوسفندها در 3 سالگی بیشترین زخم را نشان دادند گاوهای نر و ماده به ترتیب در 1 و 4 سالگی، قوچها و میشها در 3 سالگی دارای بیشترین زخم شیردان بودند. تعدد تیپها در گاوها مخصوصاً با افرایش سن بیشتر از گوسفند بود (01/0 > p)، تعداد 5/24 درصد از گاوها دارای 2 و 3 تیپ زخم بود درصورتیکه گوسفندها فقط یک نوع زخم شیردان داشتند. اکثر زخمها در بدنه و اندکی در دریچهها بودند. نتایج بافتشناسی نمونههای کشتارگاهی را تایید کرد. تیپ 1 زخم شیردان با کیسهای شدن خملهای غدد همراه بود. تیپ 2 با جزیی ترشحات سروزی فیبرینی با از بین رفتن خمل همراه بود. تیپ 3 با ترشحات فراوان و از بین رفتن خملهای غدد مشخص شد. با توجه به بروز بیش از 2 برابر زخمهای تحت بالینی در شیردان گاو، سن ابتلا گاوها و تعدد تیپ زخمها در گاو در مقایسه با گوسفند میتوان گفت که زخم شیردان در گاو مهمتر و جدیتر از گوسفند بود و اقدامات پیشگیریکننده الزامی به نظر میرسد