مطالعه بالینی، آسیبشناسی و سمشناسی شیوع مسمومیت ناشی از متیل جیوه در یک گاوداری شیری از شهرستان شاهرود

مسمومیت با جیوه در سال 1391 در شهرستان شاهرود استان سمنان در یکی از دامداریهای صنعتی تولید شیر رخ داد و ازنظر بالینی بهصورت ناتوانی درحرکت و از پا افتادگی تا پدیدار شدن حالت احتضار و نهایتاً مرگ دام مبتلا خودنمایی میکرد. یافتههای هیستوپاتولوژی که عمدتاً آسیبهای عروقی بافتهای مننژ و مغز، پارانشیم مغز ازجمله نورونها و بافت کلیه را نشان داد، ظنّ مسمومیت با ترکیبات ارگانیک جیوه را تقویت میکرد. در آزمایشهای سمشناسی میزان متیل مرکوری در بافتهای مغز، کلیه و کبد گاو رو به موت ذبحشده به ترتیب 07/0، 03/0 و 02/0 میکروگرم در هر کیلوگرم بود و میزان متیل مرکوری در کلش برنج مورد مصرف در واحد درگیر 9/0 میلیگرم در کیلوگرم اندازهگیری شد. به استناد نشانههای بالینی و هیستوپاتولوژیک مغز و کلیه دام ذبحشده و نتایج سمشناسی علت تلف شدن 75 درصد گاوهای آبستن سنگین و کم شیر در واحد درگیر که عمده غذای آنها را کلش برنج تشکیل میداد مسمومیت با جیوه تشخیص داده شد. به علت در دسترس نبودن داروهای باند کننده و دفعکننده جیوه از بدن تنها توصیه گردید که مصرف جیره آلوده به جیوه بهطور کامل متوقف شود و برای درمان دامهایی که بهتازگی مبتلا شده بودند از زغال فعال و مسهل از یک سو و از سوی دیگر از مایع درمانی برای تامین آب و الکترولیت و آنتیاکسیدانهایی چون ویتامین e، سلنیوم و ویتامین c بهره گیرند.