ارتباط لیپیدها و لیپوپروتیین‌های سرم خون با فعالیت اسپرماتوژنیک و ساختار هیستومورفومتریک بیضه در بزهای نر بومی استان ایلام

یکی از معضلات مربوط به عدم باروری حیوانات اهلی، ناباروری حیوان نر و پایین بودن کیفیت اسپرماتوزوییدهای آن است. مطالعات قبلی نشان داده‌اند که افزودن مکمل‌های غذایی محتوی اسیدهای چرب غیر اشباع مناسب به جیره می‌تواند موجب افزایش اسپرماتوژنز و بهبود کیفیت اسپرماتوزویید شود. به‌منظور بررسی ارتباط بین لیپیدها و لیپوپروتیین‌های سرم خون با فعالیت اسپرماتوژنیک و ساختار هیستومورفومتریک بیضه، از 30 راس بز نر که به سه گروه مساوی یک ساله، دو ساله و سه ساله تقسیم بندی شده بودند؛ نمونه‌ی خون از ورید وداج اخذ شد. برای اندازه‌گیری غلظت سرمی کلسترول و تری‌گلیسرید تام از روش آنزیمی، برای اندازه‌گیری لیپوپروتیین‌ها از روش رسوب‌دهی و برای اندازه‌گیری هورمون تستوسترون از روش رادیوایمونواسی استفاده شد. به‌منظور بررسی هیستومورفومتریک، مقاطع پارافینی 5 میکرونی از یک سوم بالایی بیضه تهیه و با روش هماتوکسیلین-ایوزین رنگ‌آمیزی شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آنالیز واریانس یک‌طرفه و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند (05/0p < ) نتایج نشان داد که میزان سرمی کلسترول، تری‌گلیسرید، vldl-c و ldl-c در سنین مختلف، اختلاف آماری معنی‌داری با یکدیگر ندارد. مقادیر hdl-c، تستوسترون، مساحت لوله‌های اسپرم ساز، مساحت بافت بینابینی، قطر لوله‌های اسپرم ساز، ارتفاع اپیتلیوم زایا، تعداد و قطر سلول‌های لیدیگ و تعداد اسپرماتید از سن یک‌سالگی تا دو سالگی افزایش و از سن دو سالگی تا سه سالگی کاهش معنی‌دار نشان داد. میزان سرمی hdl-c با تعداد سلول‌های لیدیگ بیضه و نیز مقادیر تستوسترون همبستگی مثبت داشت. همچنین مقادیر سرمی تری‌گلیسرید با میزان ارتفاع اپیتلیوم زایای بیضه همبستگی منفی داشت. نتایج به‌دست آمده نشان داد که افزایش مقادیر سرمی hdl-c و تری‌گلیسرید به ترتیب اثرات مفید و آسیب‌رسان بر روی فعالیت اسپرماتوژنیک و ساختار هیستومورفومتریک بیضه در بزهای نر بومی استان ایلام دارد.