مسمومیت مزمن مس از نوع اولیه همراه با تلفات بالا در گوسفندان منطقه ی خاتون آباد شهربابک استان کرمان

در آذرماه سال 1385 ، علت تلفات سنگین گوسفندان منطق هی خاتون آباد شهربابک استان کرمان با سابقه ی خونی رنگ شدن ادرار،زردی و لاغری پی شرونده مورد بررسی قرار گرفت. در معاینه ی بالینی، این نشانه ها به ثبت رسید: دمای بدن از طبیعی تا هیپرترمی خفیف، تاکیک‌اردی با افزایش شدت صدای قلب، تعداد تنفس از طبیعی تا افزایش یافته و در موردی همراه با صدای غیرعادی ریه، فعالیت شکمبه کم و بی یکفیت، مدفوع از پشگلی تا حالت اسهالی، وضعیت عمومی از کم جنب و جوشی تا از پا افتادگی به پهلو و کم رنگی تا زردی مخاطات قابل رویت. در کالبد گشایی دام های درگیر، لاغری، زردی کبد، یکسه ی صفرای بزرگ حاوی مایع سبز تیره و با سطح داخلی متمایل به رنگ زرد و بزرگی و کم قوامی طحال، کلیه با سطحی زنگاری و رسوبات آبی رنگ شن مانند، عقده های لنفاوی کم قوام که در سطح برش دارای پیرامونی زرد و مرکزی کاملا تیره بودند؛ جلب توجه نمود. چهر هی هیستوپاتولوژی کبد شامل دژنرسانس گرانولار، افزایش سلول های کوپفر با مقادیر فراوان رنگدانه ی شبه سرویید، نکروز تکی سلول و آپوپتوزیس بود. در طحال مقادیر فراوان هموسیدرین و در کلیه مقادیر قابل توجه کست های هیالینی )در مجاری لوله های پراگزیمال( و قطرات هیالین در سیتوپلاسم سلول های پوششی این لوله ها مشاهده شد. متوسط مقادیر مس نمونه های خاک، گیاه، کبد، کلیه، طحال، قلب، ریه، مغز، محتوای شکمبه، محتوای روده، چربی، عضله، ادرار، شیر و خون به ترتیب 99/155 ، 95/5325 ، 22/939 ، 76/17 ، 57/24 ، 31/12 ، 17/19 ، 46/10 ، 94/97 ، 07/29 ، 52/14 ، 87/7 ، 63/6 ، 25/6 و 50 / 4 قسمت در میلیون بود. در گل ههای درگیر به جز مخلوطی از گوسفند، بز و الاغ نیز نگه داری می شد. اما هیچ اثری از بیماری در دو حیوان اخیر مشاهده نگردید و متوسط میزان مس خون بزها و الاغ در کیی از گله های درگیر به ترتیب 07 / 4 و 68 / 3 قسمت در میلیون بود.