اثر منشا پدری و عوامل محیطی بر صفات تولیدمثلی تعدادی از تلیسه های هلشتاین در استان اصفهان

استفاده از اسپرم های تعیین جنسیت شده در حال گسترش است و نگرانی هایی درباره آینده ی تولیدمثلی گوساله های ماده حاصل از این گونه اسپرم ها ممکن است وجود داشته باشد؛ بنابراین هدف از این پژوهش بررسی اثر منشا پدر (تعیین جنسیت نشده یا تعیین جنسیت شده) و عوامل محیطی روی برخی صفات تولیدمثلی (میانگین سن اولین تلقیح، میزان گیرایی و سن اولین زایش) تلیسه های هلشتاین بود. بدین منظور از 35859 رکورد متعلق به 22430 تلیسه‌های هلشتاین متولد شده بین سال‌های 1387 تا 1393 استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد از نظر میانگین میزان گیرایی و سن اولین زایش اختلاف معنی داری بین تلیسه‌های حاصل از اسپرم تعیین جنسیت شده و تلیسه‌های حاصل از اسپرم تعیین جنسیت نشده، وجود ندارد (p>0/05)؛ اما تاثیر منشا پدری روی سن اولین تلقیح بستگی به سال تولد (0.014 = p) و مدیریت گله داشت (0.003 = p). عوامل گله، سال و فصل تولد اثر معنی داری بر سن اولین تلقیح و زایش داشتند (p<0.0001). فصل تلقیح بر میزان گیرایی تاثیری چندانی نداشت (p>0/05)؛ اما گله، نوبت تلقیح، نوع اسپرم مصرفی (تعیین جنسیت نشده و تعیین جنسیت شده) و سال تلقیح بر این صفت موثر بودند (p<0.0001). در مجموع بیشترین میانگین میزان گیرایی در تلقیح اول به دست آمد و کاهشی حدود 19 درصد در نرخ گیرایی اسپرم های تعیین جنسیت شده در مقایسه با اسپرم های تعیین جنسیت نشده، مشاهد شد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر نوع پدری اسپرم (اسپرم تعیین جنسیت نشده یا تعیین جنسیت شده) اثر قابل توجهی بر صفات تولیدمثلی تلیسه ها ندارد. به علاوه مدیریت انتخاب اسپرم به فصل تلقیح وابسته نیست و می توان با بهبود مدیریت گله میزان گیرایی قابل قبولی را حتی در اسپرم های تعیین جنسیت شده به دست آورد.