نگاهی بر تکملۀ هندی حکیم اهل‌الله دهلوی

نسخ خطی، به‌عنوان شیئی زنده و پویا نمایانگر ابعاد مختلف زندگی در دوران گذشته‌اند که میراثی ارزشمند و یکی از مهم‌ترین منابع شناخت فرهنگ و هویت هر ملت به‏ شمار می‌آیند. معرفی این آثار علاوه بر هموارکردن مسیر پژوهش، موجب ماندگاری و انتقال آن به نسل‌های آینده خواهد شد. بر همین اساس، در این پژوهش به معرفی یکی از نسخه‌های خطی پزشکی تاثیرگذار شبه‌قارۀ هند، تحت عنوان «تکملۀ هندی» پرداخته شد. پژوهش حاضر به روش توصیفی‌ ‌تحلیلی با رویکرد کتابخانه‌ای است که براساس تنها نسخۀ خطی تکملۀ هندی موجود در ایران انجام شد. حکیم اهل‌الله دهلوی یکی از دانشمندان و طبیبان قرن 12 ه‍‌.ق است که علاوه بر آثار طبی، تالیفاتی نیز در زمینۀ فقه، عقاید و سلوک دارد. تکملۀ هندی یکی از مهم‌ترین آثار طبی این نویسنده به زبان فارسی است. این کتاب مشتمل بر یک مقدمه، شرح 158 مفرده، شرح بیماری‌ها و معالجات در 22 فصل و فهرست مندرجات در پایان کتاب است. در این اثر علاوه بر معرفی مکتب طب هندی به بیان داروهای مجرب و کاربرد برخی اصطلاحات و اوزان و مقادیر هندی پرداخته شده است.

a look at the takmila hindi by hakīm ahlullāh dehlawī

manuscripts, as living and dynamic objects representing different dimensions of life in the past, are a valuable heritage and one of the most important ways to perceive and preserve the culture and identity of any nation. in addition to smoothing the path for research, introducing these works will perpetuate and transfer them to future generations. accordingly, one of the influential medical manuscripts of the indian subcontinent under the title of takmila hindi is introduced in this research. the current research is a descriptive-analytical method with a library approach, which was conducted based on the only manuscript takmila hindi available in iran. hakīm ahlullāh dehlawī is one of the scientists and physicians of the 12th century ah, who, in addition to medical works, also has writings in the field of jurisprudence, beliefs and conduct. takmila hindi is one of the most important medical works of this author in persian language. this book includes an introduction, description of 158 monographs, description of diseases and treatments in 22 chapters, and a list of contents at the end of the book. in addition to introduction of the indian school of medicine, approved medicines and the use of some indian terms and weights and quantities have been discussed in this book.