اثر تغییرات جمعیتی بر مالیات ناشی از مصرف و درآمد در اقتصاد ایران: رویکرد شبیه‌سازی خرد

این مقاله، یکی از مهمترین «موضوعات اقتصادی» یعنی رابطه‌ی بین درآمدهای دولت و تغییرات جمعیتی را که ممکن است تبدیل به یک «مساله اقتصادی» شود مورد بررسی قرار می‌دهد. برای این منظور دو پایه‌ی مالیاتیِ درآمد و مصرف که به لحاظ نظری، بیشترین ارتباط را با تغییرات جمعیتی دارند انتخاب شده‌اند. برای این بررسی از یک چارچوب تحلیلی خرد استفاده‌شده که شامل چند مرحله است: در مرحله‌ی اول، پروفایل‌های درآمدی افراد تخمین زده شده‌اند، سپس با استفاده از یک تابع چند نرخی، مالیات متعلق به هر طبقه‌ی سنی برآورد شده و در نهایت بعد از پیش‌بینی کل دریافتی‌های مالیات بر درآمد، بر اساس یک تحلیل حساسیت، واکنش مالیات بر درآمد متعلق به هر کدام از گروه‌های سنی به تغییرات جمعیتی مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین، مالیات بر مصرف نیز طی یک فرآیند چند مرحله‌ای و به‌کارگیری ابزارهای تخمین و جداول داده ستانده مورد برآورد واقع‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهند که مالیات بر درآمد در ایران در حال حاضر صرفاً برای گروه‌های پایین سنی تحت تاثیر منفی تغییرات جمعیتی قرارگرفته و با یک آهنگ مداوم تا اواخر دهه‌ی 1410 شمسی سایر طبقات سنی را نیز در برمی‌گیرد. مالیات بر مصرف نیز کندتر از مالیات بر درآمد تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

The Effects of Demographic Changes on Income and Consumption Taxes in Iranian Economy: Microsimulation Approach

This paper investigates the relationship between demographic changes and tax revenues, as a prominent economical subject which can be transformed to an economic problem, potentially. So, the two tax bases, which have the closest relation with population changes, have been considered. To continue analysis, a microsimulation framework is employed which itself involves several stages: Firstly, income profiles of individuals have estimated. Then, using multirate tax function the tax revenue of every age group has been estimated. After aggregation and projection of total income tax revenues based on multirate function output, sensitivity analysis of each group's income against demographic changes has performed. Also, tax on consumption has estimated based on multi stage process and applying several estimator tools and inputoutput coefficients. Results show that, at the present, income's tax revenues of younger groups is affecting by demographic changes and other old age groups will be affect until 2030s decade. Tax on consumption will be affect slower than tax on income.