نهادهای انتخاباتی و مشکل منبع مشاع در بودجه‌ریزی عمرانی کشور

اضافه برداشت از منابع بودجه برای اجرای سیاست‌های منافع خاص، وقتی به یک الگوی رفتاری تبدیل گردد، پدیده‌ای را سبب می‌شود که از آن تحت عنوان «مشکل منبع مشاع» نام می‌برند. این مقاله مشکل منبع مشاع در بودجه‌ریزی عمرانی کشور را از زاویه نقش نهادهای انتخاباتی به‌عنوان قواعد حاکم بر رفتار نمایندگان مجلس که در حقیقت یکی از مهم‌ترین گروه‌های تاثیرگذار بر تخصیص بودجه هستند، تحلیل می‌کند. پرسش اصلی تحقیق پیش‌رو این است که ادغام حوزه‌های انتخابیه هر استان (استانی‌ شدن انتخابات مجلس)، چه تاثیری بر انگیزه نمایندگان مجلس در پیگیری طرح‌های عمرانی ملی و منطقه‌ای و به تبع آن مشکل منبع مشاع در بودجه‌ریزی عمرانی خواهد داشت؟ برای تحلیل مساله فوق در این مقاله با استفاده از یک مدل بهینه‌یابی ریاضی، میزان انحراف تخصیص منابع از وضعیت بهینه اجتماعی، در شرایط قبل و بعد از استانی‌ شدن انتخابات مجلس استخراج شده ‌است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در مجموع با ایجاد این تغییر نهادی: 1) مشکل منبع مشاع کاهش خواهد یافت؛ 2) انگیزه نمایندگان برای تدارک طرح‌های عمرانی ملی افزایش خواهد یافت و 3) پاسخ‌گویی نسبت به حوزه‌های انتخابیه کاهش خواهد یافت.