بررسی رابطۀ بین متغیرهای کلان اقتصادی و نرخ تورم در ایران: کاربرد روش همدوسی موجک، موجک modwt و علّیت گرنجر

بررسی تحولات اقتصادی ایران طی پنج دهۀ گذشته نشان‌داده که اقتصاد ایران همواره دارای نرخ تورم بالا بوده است. از این‌رو بررسی عوامل موثر بر تورم در کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطۀ بین متغیرهای کلان اقتصادی شامل: نقدینگی، پایۀ پولی، درآمدهای نفتی، کسری بودجه، رشد اقتصادی و نرخ تورم در ایران در بازۀ زمانی 1399-1370 است. برای این‌منظور از دو رویکرد ترکیب رویکرد موجک گسسته حداکثر هم‌پوشان - علّیت گرنجر و همدوسی موجک مبتنی‌بر رویکرد موجک پیوسته استفاده شده است. مزیت استفاده از رویکرد موجک این است که امکان تجزیه و تحلیل متغیرها را در دو بُعد زمان و فرکانس فراهم می‌کند. نتایج تحلیل دو رویکرد نشان‌داد در کوتاه‌مدت درآمدهای نفتی موجب افزایش تورم شده است. نتایج تحقیق در بلندمدت نشان‌داد نرخ تورم باعث افزایش رشد نقدینگی می‌شود. هم‌چنین در بلندمدت درآمدهای نفتی عامل تورم است و در کوتاه‌مدت نرخ تورم یک عامل اثرگذار بر نرخ رشد کسری بودجه بوده است. بررسی تحلیل اختلاف فاز در سری زمانی رشد اقتصادی و تورم نشان‌داد در بلندمدت رشد اقتصادی همراه با نفت و تورم غیرهم‌فاز هستند؛ به عبارت دیگر، رشد اقتصادی همراه با نفت و تورم در یک جهت حرکت نکرده‌اند.

a study of relation between macroeconomic variables and inflation rate in iran using wavelet coherency, modwt wavelet and granger causality method

abstractexamining iran’s economic developments over the past five decades shows that iran’s economy has always had a high inflation rate. therefore, it is very important to investigate the factors affecting inflation in the country. the purpose of this research is to investigate the relationship between macroeconomic variables including liquidity, monetary base, oil revenues, budget deficit, economic growth and inflation rate in iran in the period of 1991-2020. for this purpose, the combination of two approaches of maximum overlap discrete wavelet- granger causality and wavelet coherence based on the continuous wavelet approach has been used. the advantage of using the wavelet approach is that it allows the analysis of variables in two dimensions of time and frequency. the results of the analysis of both approaches showed that in the short term, oil revenues increase inflation. the results of the long-term research showed that the inflation rate increases the growth of liquidity. finally, in the long term, oil revenues have been the cause of inflation, and in the short term, the inflation rate has been a factor affecting the growth rate of the budget deficit. analyzing the phase difference in the time series of economic growth and inflation shows that in the long-term economic growth with oil and inflation are out of phase. in other words, economic growth with oil and inflation does not move in the same direction.