الگوسازی و برآورد سری زمانی نااطمینانی‌ سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و دولتی ایران با استفاده از معادلات دیفرانسیل تصادفی بازگشت به میانگین واسیچک (دورۀ 1400-1340)

بررسی روند سرمایه‌گذاری طی دهۀ اخیر نشان می‌دهد ‌که رشد متوسط سرمایه‌گذاری کاهنده بوده است؛ عواملی نظیر: جذابیت زیاد بازارهای غیرمولد، پرهزینه بودن فضای کسب‌وکار، نوسانات ارزی، مشکلات ناشی از تحریم و ... منجر به کاهش سرمایه‌گذاری و ایجاد فضای پرنوسان توام با نااطمینانی‌هایی در این متغیر شده است. با توجه به اهمیت سرمایه‌گذاری در اقتصاد کلان، نامساعد شدن شرایط کشور و به‌تبع آن نااطمینانی‌های ایجاد شده، منجر به کاهش سرمایه‌گذاری‌ و درنهایت، کاهش رشد اقتصادی خواهد شد؛ از این‌رو، هدف این پژوهش، شبیه‌سازی متغیرهای نااطمینانی سرمایه‌گذاری خصوصی و دولتی براساس سال‌های پایه 1376 و 1390، طی دورۀ زمانی 1400-1340 است. این شبیه‌سازی با استفاده از روش معادلات دیفرانسیل تصادفی بازگشت به میانگین واسیچک انجام شده که با توجه به بررسی‌ فروض مدل‌های رقیب (شبکۀ عصبی، arima و ...)، دارای مزیت بوده است. مطابق نتایج، در تمامی سال‌ها به استثنای سال 1342 نااطمینانی‌های سرمایه‌گذاری خصوصی بیشتر از نااطمینانی‌های سرمایه‌گذاری دولتی بوده است. هم‌چنین، بیشترین مقدار نااطمینانی‌های سرمایه‌گذاری خصوصی، به‌ترتیب مربوط به سال‌های 1393، 1394 و 1392 و کمترین مقدار آن به‌ترتیب مربوط به سال‌های 1340، 1342 و 1341 است. این درحالی است که، بیشترین مقدار نااطمینانی‌های سرمایه‌گذاری دولتی به‌ترتیب مربوط به سال‌های 1357، 1358 و 1359 و کمترین مقدار آن به‌ترتیب مربوط به سال‌های 1340، 1341 و 1343 است. براساس نتایج به‌دست‌آمده، توجه به موضوع نااطمینانی و شبیه‌سازی دوره‌ای نااطمینانی‌های سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و عمومی و در دسترس عموم قرار دادن آمار آن به‌منظور راهنمایی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، توصیه می‌شود.

modeling and estimation of uncertainty time series of iran’s private and public investments using vasicek’s mean reverting stochastic differential equation (period 1340-1400)

investigating the investment trend of the past decade in the country shows that the average growth of investment in those years has been decreasing. factors such as the high attractiveness of the country’s non-productive markets, the high cost of the business environment, currency fluctuations, and the problems caused by the embargo, etc, have led to a decrease in investment and created a volatile environment with uncertainties in this variable. due to the importance of investment in the macro economy, unfavorable conditions of the country and resulting insecurities will lead to a decrease in investment and economic growth. therefore, this research aims to simulate the uncertainty variables of private and government investment due to the base years of 1997 and 2011, from 1961 to 2021. we performed this simulation using the vasichek mean reversion stochastic differential equations method, which has an advantage due to the examination of the assumptions of competing models (neural network, arima, etc.) [1, 2]. according to the simulation results, in all the years except 1963, private investment uncertainties were more than government investment uncertainties. also, the highest amount of private investment uncertainties are related to 2014, 2015, and 2013, respectively, and the lowest amount is related to 1961, 1963, and 1962, respectively. meanwhile, the highest amount of government investment uncertainties are related to 1978, 1979, and 1980, respectively, and the lowest amount is related to 1961, 1962, and 1964, respectively.