برآورد تبعات اقتصادی توقف فعالیت یک بندر بر ستاندۀ ملی؛ مطالعۀ موردی بندر شهید رجایی

براساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران، حدود 70% واردات و 30% صادرات کالاهای کشور (به استثنای نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی) از طریق بنادر صورت می‌گیرد. بدیهی است که هر اختلالی در فعالیت بنادر اصلی (به‌دلیل اعتصابات کارگری، بلایای طبیعی، حوادث فنی، و عملیات تروریستی)، عملکرد کل اقتصاد ملی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و می‌تواند آثار و تبعاتی بر تولید بخش‌های اقتصادی داشته باشد. به‌رغم اهمیت این موضوع، بررسی این مساله توسط تحلیل‌گران ایرانی مغفول باقی‌مانده است. بندر شهیدرجایی، سهمی بالغ‌بر 60% از کل مراودات تجاری دریایی ایران دارد و توقف فعالیت این بندر ممکن است پیامدهای ناخواسته‌ای بر اقتصاد ملی داشته باشد؛ لذا هدف اصلی این پژوهش، سنجش تبعات اقتصادی توقف 90 روزۀ فعالیت‌های بندر مذکور بر کاهش تولید اقتصاد کشور است. آمارهای صادرات و واردات بندر شهیدرجایی منتشر شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران و جدول داده-ستاندۀ ملی برای سال 1390 مبنای محاسبات قرار گرفته‌اند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که کل کاهش ستاندۀ ناشی از توقف 90 روزۀ بندر شهیدرجایی بر اقتصاد ملی 132.890.303 میلیون ریال است که معادل با 1/31% ستاندۀ ملی خواهد بود. کاهش وابستگی بخش‌های مختلف اقتصادی به واردات و ارتقای تاب‌آوری کشور، ازجمله اقداماتی است که می‌تواند نقش مهمی در کاهش پیامدهای اقتصادی نامطلوب توقف فعالیت بنادر ایفا کند.

estimation of the economic consequences of a port shutdown on national output; the case study of shahid rajaee port

according to the islamic republic of iran customs administration (irica), about 70 percent of imports and 30 percent of the country’s exports of goods (excluding crude oil and petroleum products) come from ports. obviously, any disruption to the activities in main ports (due to strikes, natural disasters, technical incidents, and terrorist operations) overwhelms the national economies and can have implications for the production of economic sectors. in spite of the importance of this issue, it has been neglected by the iranian analysts. shahid rajaee port has a share of 60 percent of all commercial maritime business in iran and its shutdown may have unexpected consequences on the national economies. the main aim of this paper is to measure the economic consequences of 90-day disruption of the activities of this port on reduction of the national output. we have used exports and imports data of shahid rajaee port published by irica and the national input-output table for 1390. the findings indicate that the total output reduction resulting from the 90-day shutdown of shahid rajaee port on the national economy is 133 thousand billion rials which accounts for 1.31 percent of national output. reducing import dependency and improving the economic resilience can lead to reducing undesired economic consequences of a port shutdown.