تحلیل اقتصادی-زیست‌محیطی اتخاذ سیاست مالیات سبز در ایران با رویکرد تعادل عمومی قابل محاسبه

اگرچه هدف رشد و توسعۀ اقتصادی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف مشترک تمامی اقتصادهای دنیا مطرح می‌شود، اما عمدتاً رشد اقتصادی بالاتر همراه با آسیب‌های زیست‌محیطی می‌باشد؛ لذا، آلودگی‌های زیست‌محیطی از چالش‌های اصلی جهان محسوب می‌شود. مالیات‌های زیست‌محیطی به‌عنوان یکی از محورهای توسعۀ پایدار کشورها ازجمله سیاست‌های موثر در زمینۀ کنترل عوامل زیست‌محیطی با استفاده از ابزارهای اقتصادی می‌باشد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف اصلی این تحقیق بررسی آثار اتخاذ مالیات زیست‌محیطی بر شاخص‌های اقتصادی، ازجمله رفاه و فقر در بین خانوارهای ایرانی با رویکرد تعادل عمومی قابل محاسبه است. بر این‌اساس، در این مطالعه میزان زیان ناشی از انتشار هر تن آلاینده مبنایی برای مالیات زیست‌محیطی درنظر گرفته شد. نتایج مطالعه نشان‌داد که پس از اتخاذ سیاست مالیات زیست‌محیطی، تولید ناخالص داخلی، مصرف بخش خصوصی و درآمد خانوارهای شهری و روستایی روند کاهشی را تجربه خواهند کرد؛ بنابراین خانوارهای ایرانی ازنظر رفاهی نسبت به‌شرایط پایه در وضعیت بدتری قرار می‌گیرند. در مقابل، ضمن بهبود درآمد مالیاتی دولت، مطابق با انتظار با کاهش سطح تولید و مصرف در کشور، میزان انتشار آلاینده‌هایی هم‌چون دی‌اکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن با کاهش همراه خواهد بود.

economic-environmental analysis of adoption of green tax policy in iran with calculable general balance approach

environmental taxes, as one of the axes of sustainable development of countries, are effective policies in the field of controlling environmental factors using economic tools. according to importance of subject, the main purpose of this research is to investigate the effects of adopting environmental tax on economic indicators including welfare and poverty among iranian households with a calculable general equilibrium approach. based on this, in this study, the amount of loss caused by the emission of each ton of pollutant was considered as the basis for environmental tax. the results of the study showed that after the adoption of the environmental tax policy, gdp (gross domestic product), private sector consumption and the income of urban and rural households will experience a decrease. therefore, in terms of welfare, iranian households are in a worse situation than the basic conditions. on the other hand, while improving the tax revenue of the government, as expected, with the reduction in the level of production and consumption in the country, the amount of emissions of pollutants such as carbon dioxide, methane and nitrogen oxide will decrease.