یارانۀ ارز ترجیحی و تاثیر آن بر کنترل قیمت کالاهای اساسی (مطالعۀ موردی: بازار گوشت مرغ ایران)

با افزایش تلاطمات ارزی در اوایل سال 1397، ستاد اقتصادی دولت، اجرای سیاست تخصیص ارز ترجیحی با نرخ 4200 تومان برای هر دلار آمریکا را آغاز نمود. یکی از مهم‌ترین محصولات غذایی مورد هدف این سیاست، گوشت مرغ می‌باشد که در تامین نهاده‌های اصلی تولید به واردات وابسته است. با توجه به این‌که، همواره این پرسش درمیان محافل علمی و سیاسی کشور مورد بحث بوده که، چه میزان از یارانة پرداختی به واردات نهاده‌های تولید به مصرف‌کنندة نهایی فرآورده‌ها می‌رسد؟ پژوهش پیشِ‌رو، با به‌کارگیری اطلاعات ماهانۀ 1397-99، براساس رویکرد خودرگرسیونی با وقفه‌های گسترده به این مهم پرداخته است. با توجه به نتایج، چنان‌چه در بلندمدت یارانة پرداختی به هر کیلوگرم گوشت مرغ توسط دولت، 1% افزایش یابد، اختلاف قیمت گوشت مرغ در بازار ایران و جهان، 0.61% افزایش می‌یابد. بر این‌اساس، به‌نظر می‌رسد، اگرچه سیاست مذکور، توانسته قیمت گوشت مرغ را پایین‌تر از قیمت جهانی نگه‌دارد، اما قادر نبوده تا به‌طور کامل مصرف‌کنندة نهایی را منتفع سازد؛ زیرا که انحراف 39% یارانه‌های پنهان پرداخت‌شده در بازار گوشت مرغ وجود دارد. از این‌رو، توصیه می‌گردد تا سیاست‌گذاران اجرای این سیاست را متوقف نمایند. ضمن آن‌که براساس نتایج، مداخلة مستقیم دولت در بازار ازطریق توزیع ماهانة مرغ تنظیم بازاری، مازاد انباشتة واردات نهاده‌های دامی به ازای جوجه‌ریزی انجام شده و ریسک تامین خوراک در صنعت تولید گوشت مرغ متغیرهای دیگری هستند که بر اختلاف قیمت گوشت مرغ در بازار ایران و جهان تاثیر می‌گذارند.

Preferential Currency Subsidy and its Effect on the Control of Essential Commodity Prices (Case Study: Iranian Chicken Meat Market)

With the increase of exchange rate fluctuations in early 2017, the government’s economic headquarters began implementing a policy of allocating preferential currency at 4,200 tomans per US dollar. One of the most critical food products targeted by this policy is chicken meat, which depends on the supply of primary production inputs to imports. Given that, the question has always been discussed in scientific and political circles of the country: &How much subsidy goes to the import of products to the final consumer of products?&, The present study, using monthly information 20172019, addresses this issue based on the Autoregressive Distributed Lag approach. According to the results, if, in the long run, the subsidy paid per kilogram of chicken meat by the government increases by one percent, the difference between the price of chicken meat in the Iranian and world markets will increase by 0.61 percent. Accordingly, it seems that although this policy has been able to keep the price of chicken meat below world prices, accordingly, it seems that although this policy has been able to keep the price of chicken below world prices, it has not been able to reach the final consumer and benefit her fully. Therefore, there is a 39% deviation of the hidden subsidies paid in the chicken meat market. Therefore, it is recommended that policymakers stop implementing this policy. According to the results, the government’s direct intervention in the market through the monthly distribution of Market Regulation broiler, the accumulated surplus of imports of livestock inputs per hatchery, and feed supply risk in the poultry industry are other variables that affect the difference between the price of chicken in the Iranian and world markets.