مالکیت ارضی و نظام های بهره‌برداری در دوره ناصری نمونه موردی لرستان

مهم‌ترین‌ بخش ‌اقتصاد ایران‌ در‌‌‌‌ عهد ناصری، اقتصاد ارضی ‌بود‌ زیرا‌ مهم‌ترین‌‌‌‌‌‌‌‌ بخش‌ درآمد سرانه‌ کشور‌‌ و درآمدهای ‌دولت ‌از‌ این ‌بخش ‌تامین ‌می‌شد. در‌ این ‌مقاله ‌مالکیت ‌ارضی ‌در‌ لرستان ‌و‌ تغییرات ‌آن ‌با‌توجه‌ به‌ شیوه‌های ‌تولید‌ حاکم ‌بر اقتصاد‌ ارضی ‌لرستان‌ عهد‌ ناصری ‌یعنی ‌شیوه ‌تولید‌ معیشتی ‌و‌‌ شیوه ‌تولید ‌سرمایه‌دارانه‌ و ‌همچنین ‌مناسبات ‌‌تولید ‌برآمده‌‌‌ از ‌آنها‌‌‌‌‌ در‌‌‌ اقتصاد ‌‌‌ارضی ‌‌این‌ منطقه ‌به‌ شیوه‌ مطالعه‌‌ تاریخی ‌‌بررسی‌‌‌ شده‌ است‌‌‌‌ و‌ تلاش ‌شده‌ به این ‌پرسش ‌اصلی‌ پاسخ‌ داده‌ شود‌‌‌‌‌‌‌ که‌‌‌‌ مناسبات ‌تولید‌ و ‌‌مالکیت ‌بر ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وسایل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تولید ‌‌‌‌‌‌‌‌‌در ‌‌اقتصاد ‌‌‌‌ارضی ‌‌‌‌‌‌‌لرستان‌ در ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌عصر ‌‌‌‌ناصری‌‌‌‌‌ در‌‌ هر‌ دو‌ شیوه‌ تولید ‌‌ذکر ‌شده ‌به‌ چه ‌شکل ‌بوده‌ و ‌کدام ‌نظام ‌بهره‌‌برداری، ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شیوه‌ی‌ غالب‌ توزیع ‌محصول‌ بین‌ مالک‌ و ‌‌‌‌‌‌‌‌زارع ‌‌بوده‌‌‌‌‌ است؟ ‌نتایج ‌پژوهش ‌نشان ‌می‌دهد ‌‌‌‌‌که‌ در ‌این‌ منطقه‌ چهار‌‌ نوع ‌‌مالکیت(قبیله‌ای‌،‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ خصوصی‌،‌‌‌‌‌‌‌ خالصه‌ و‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ وقفی ) وجود ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داشت ‌که‌‌‌‌‌‌ شیوه ‌‌‌‌‌‌‌‌غالب‌ بهره‌برداری ‌در ‌آنها‌ مناسبات ‌‌‌‌تولید‌ مزارعه‌(‌سهم‌بری‌)‌بود‌‌‌‌‌ و ‌همین ‌‌نظام‌ بهره‌‌برداری ‌مهم‌ترین ‌عامل‌ در‌ جلوگیری ‌از‌ امکان‌ رشد‌ و ‌‌‌‌‌‌توسعه‌ نیروهای ‌تولید ‌‌‌در ‌‌منطقه ‌بوده ‌است.

land ownership and exploitation systems in the nasrid period (the case of lorestan)

the most important part of iran’s economy during the nasri era was the land economy, because the most important part of the country’s per capita income and the government’s income were provided from this sector. in this article, land ownership in lorestan and its changes according to the production methods that dominate the land economy of lorestan. nasri means the mode of economic production and capitalist mode of production as well as the conditions of production resulting from them in the land economy of this region have been examined by the method of historical study and an attempt has been made to answer this main question that the conditions of production and what was the ownership of the means of production in the land economy of lorestan in the nasrid era in both the mentioned production methods and which exploitation system was the dominant method of product distribution between the owner and the farmer? the results of the research it shows that in this region there were four types of ownership (tribal, private, khalsa and waqfi) in which the predominant method of exploitation was in the case of farm production (shareholding) and this exploitation system is the most important factor in preventing the possibility of the growth and development of production forces has been in the region.