ظهور بورژوازی تاریخی در ایران عصر صفوی با تاکید بر صنعت نساجی

این مقاله به بررسی ظهور بورژوازی در ایران دوره صفوی می‌پردازد و سعی می‌کند به این فرضیه پاسخ دهد: در دوره صفویه، به ویژه دوران شاه عباس یکم، یعنی اواخر قرن شانزدهم و اوایل قرن هفدهم میلادی، به موازات کشورهای اروپایی، ایران نیز دارای روندی از شکل‌گیری بورژوازی ملی و سرمایه‌داری تاریخی بوده است. طبق مطالعات انجام شده، این موضوع تاکنون مورد تحقیق قرار نگرفته است و اکثر نظریه پردازان و محققان در زمینه‌های اقتصاد سیاسی، جامعه‌شناسی و علوم سیاسی، از نظر صنعت و شیوه تولید، به ظهور بورژوازی تاریخی در ایران اعتقادی نداشته‌اند یا برخی آغاز آن را از اواخر دوره قاجار و پس از مشروطه می‌دانند. اما بر اساس بسیاری از داده‌های تاریخی، که بیشتر آنها برگرفته از سفرنامه‌های سیاحان غربی و در مرتبه بعد، سایر متون تاریخی است، ایران در دوره صفویه، بویژه در دوره شاه عباس اول، شاهد ظهور شیوه‌ای از تولید و نظام تجاری بود که می توان آن را مصداق بورژوازی تاریخی دانست.  تعریف بورژوازی تاریخی که تحولات و ویژگی‌های اقتصاد زمان شاه عباس با آن سنجیده شده، از امانوئل والرشتاین است. تمرکز این تحقیق، بیشتر در زمان شاه عباس یکم بوده است. همچنین با نگاهی به هنر عصر صفویه، مشخص می‌شود که ایران در آن دوره، از نظر فکری و فرهنگی و صرفاً در جوامع شهری، حرکت به سمت نوعی ماتریالیسم را آغاز کرده بود.

the emergence of the historical bourgeoisie in safavid iran with emphasis on the textile industry

this article examines the emergence of the bourgeoisie in safavid empire and tries to answer this hypothesis that: in the safavid period, especially during the reign of shah abbas i (the late sixteenth and early seventeenth centuries), in parallel with european countries, iran was also going through the process of formation of national bourgeoisie and historical capitalism. according to studies, this issue has not been researched so far and most theorists and researchers in the fields of political economy, sociology and political science, in terms of industry and production method, do not believe in the emergence of the historical bourgeoisie in iran, some consider its beginning in the late qajar period and after the constitution. but according to many historical data that most of which, are taken from the travelogues of western tourists and later other historical texts, iran in the safavid period, especially in the period of shah abbas i, witnessed the emergence of a method of production and trade system that can be considered it as an example of the historical bourgeoisie. the definition of the historical bourgeoisie by which the developments and characteristics of the economy of shah abbas’s period are measured, is formed by emmanuel wallerstein. the focus of this research was mostly in the shah abbas i period. also, looking at the art of the safavid era, it is clear that iran at that time, intellectually and culturally and only in urban societies, had begun to move towards a kind of materialism.