تجدد صنعتی یزد در عصر پهلوی، موردکاوی صنعت نساجی مدرن شهر یزد بین سال‌های 1310 تا 1342

از آنجا که نساجی قدمت زیادی شهر یزد دارد لذا این صنعت نه فقط با «اقتصاد و معیشت» بلکه با «هویت» این شهر نیز گره خورده است. لذا تحول صنعت نساجی سنتی به صنعت نساجی مدرن تقریباً حیات اقتصادی و اجتماعی تمام اقشار ساکن این شهر را تحت تاثیر قرارداد و همه گروههای اجتماعی در این فرایند صنعتی شدن بر حسب «تفسیر» خود از مزایا و معایب آن و منافع و ارزشهای مد نظر خود نقش آفرینی کردند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که «حاملان/بانیان» اولیه و اصلی توسعه و تثبیت صنعت نساجی مدرن یزد (بین سالهای 1310 تا 1342) چه کسانی بودند و بر اساس چه «علایق مادی و آرمانی» دست به چنین کاری زدند؟ و اصولاً نقش دولت و گروه های مختلف اقتصادی و سیاسی و اجتماعی در توسعه و تثبیت این صنعت مدرن چه بوده است؟ این تحقیق ذیل جامعه شناسی تاریخی و برگرفته از رویکرد «برساختگرایی اجتماعی فناوری» قرار می گیرد و روش تحقیق مورد استفاده کیفی و توصیفی - تحلیلی است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که هر چند دولت پهلوی و تجار «حاملان/بانیان» اولیه و اصلی ورود صنعت نساجی مدرن یزد بودند اما چگونگی توسعه و تثبیت این صنعت در یزد نتیجة شیوه تعامل یا کشمکش تمام گروه های اجتماعی مرتبط با این صنعت از جمله افراد و خاندان های دارای نفوذ سیاسی، شعربافان و کارگران صنعتی، روحانیان و زرتشتیان و برهمکنش «علایق مادی و آرمانی» آنهاست.

yazd industrial modernity in the pahlavi era case study of modern textile industry in yazd between 1931 and 1963case study of modern textile of yazd among years 1310-1342

since textiles are very old in yazd, this industry is tied not only to the economy but also to the identity of this city. therefore, the transformation of the traditional textile industry into a modern textile industry affected the economic and social life of almost all the inhabitants of this city. and all social groups had a role in this process according to their interpretation of their advantages and disadvantages and their interests and values. the main question of this research is who were the initial and main carriers / founders of the development of the modern textile industry of yazd (between 1931 and 1963) and on the basis of what material and ideal interests did so? and basically, what has been the role of the government and various economic, political and social groups in the development this modern industry. this research is part of historical sociology and is taken from the approach of social construction of technology and the research method used is qualitative and descriptive-analytical. the findings of the study indicate that although the pahlavi government and merchants were the primary and main carriers / founders of the modern textile industry in yazd. but how this industry develops and stabilizes in yazd is the result of the interaction or conflict of all social groups related to this industry, including politically influential individuals and families, traditional textiles (sharbafan) and industrial workers, clerics and zoroastrians, and the interaction of their material and ideal interests