بررسی نظام مالیاتی دولت ممالیک برجی مصر( 784ه - 923ه ) و پیامدهای آن

عامل اقتصادی همواره به صورت یک علت ثابت در کنار سایر علل در پدید آمدن معلول‌های تاریخی تاثیرگذار بوده است. در این میان، مالیات به عنوان جزیی از اجزاء اقتصاد در فراز و فرود دولت‌ها نقش اساسی ایفا می‌کند. قوت و ضعف دولت ممالیک مصر (468-923 هجری) نیز تابع این عامل بوده است. ممالیک برجی (784-923 هجری) با وضع انواع مالیات و هزینۀ آن در بخش رفاه حکومتی و اداری، باعث شدند وصول و هزینه‌کرد مالیات از مسیر طبیعی خود خارج گردد. در نتیجه، کارآیی مثبت مالیات کمرنگ شده و این امر، پیامدهای منفی اقتصادی و اجتماعی به دنبال داشته است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بیان تنوع مالیاتی دورۀ ممالیک برجی و پیامدهای آن بر جامعۀ مصر دورۀ ممالیک می‌پردازد. نتیجۀ این پژوهش نشان می‌دهد که در دورۀ ممالیک برجی، اتخاذ سیاست مالیاتی متفاوت نسبت به دورۀ اول حیات سیاسی این دولت، خاصه در وضع مالیات نامتعارف تحت عنوان مُکُوس، پیامدهای منفی اجتماعی مانند احتکار، رشوه‌خواری، مهاجرت روستاییان و شکاف طبقاتی را به دنبال داشته است و باعث گردید تا نظام مالیاتی که زمانی عامل اقتدار دولت بوده، اکنون به عامل ضعف آن تبدیل شود.

a study of the tax system of the burji mamluk sultanate in egypt and its consequences

the economy and its components have always been influential as constant along with other causes in the emergence of historical effects meanwhile; taxes have played a key role in the history of egypt as a factor in the rise and fall of governments. the sovereignty and weakness of the egyptian government have also been subject to this factor. the burji mamluks (784-923 ah) by imposing all kinds of taxes and their costs in the governmental and administrative welfare sector, caused tax collection and spending to deviate from their natural path. as a result, the positive effectiveness of the tax has diminished and this has negative economic and social consequences. this research examines the tax diversity of the mamluk period and its consequences on the egyptian society during the mamluk period with a descriptive-analytical method. the result of this research shows that during the burji mamluk period, a different tax policy compared to the first period of this government’s political life, especially, the imposition of an unconventional tax under the name of mukos (customs duties) , led to negative social consequences such as hoarding, bribery, migration of villagers and class divide. and it caused the tax system, which was once the factor of the government’s authority, to become the factor of its weakness.