هم‌پیمانی نیروهای اجتماعی در پی ریزی شهریاری ساسانی

کلان روایت بنیان گذاری شهریاری ساسانی به ضرب شمشیر اردشیر بابکان و متعاقب آن فتح پی در پی ولایات ایران شهر نیازمند بازنگری جدی است. سرشت شهریاری ساسانی بدون مشارکت و مساهمت دودمان های متنفذ اجتماعی و تا حدودی طبقات شهری که سده ها پیش از استقرار سلسله مزبور در عرصه اداره سیاسی همکاری داشته اند، امکان شالوده گذاری نداشته است. برخلاف تئوری های جدید که در تلاشند ماهیت دولت در ایران را موجودیتی صرفا سیاسی و منتزع از جامعه تلقی کنند؛ می بایست اذعان داشت دولت در عین حالی که گرانیگاه انسجام سیاسی است، کانون اتحاد نیروهای اجتماعی نیز هست. هدف پژوهش حاضر، خوانش دموکراتیک از امر سیاسی در دوره ساسانی نیست؛ در واقع هدف اصلی، بازنماییِ وجه اجتماعیِ دولت ساسانی و نقشی که نیروهای اجتماعی در تاسیس، تثبیت و استمرار آن ایفا نموده اند، خواهد بود. این تحقیق بر آن است تا با بهره گیری از رویکرد جامعه‌شناسی تاریخی، علاوه بر نقد و بررسی نظریه های ارائه شده در این زمینه، تاسیس دولت در این دوره را بر اساس هم پیمانی، ائتلاف و عقلانیت بین ساختار سیاسی و نیروهای اجتماعی آن زمان تحلیل نماید و نشان دهد شهریای ساسانی یک دولت هم پیمان با هم یاری خاندان های زمین دار و طبقات مولّد شهری بوده است. بحران های مهمی نظیر ظهور کوشانیان و ایجاد بن بست در مسیر تجارت فراسرزمینی شرق و غرب، تسلط روم بر شهرهای بازرگانی میان رودان، هرج و مرج سیاسی، رکود اقتصادی و آشفتگی های اجتماعی در ایالات ایران شهر در سدۀ پایانی دورۀ اشکانی از جمله زمینه های مهم پدید آمدن این رخداد بوده است.

Association of Social Forces in Laying the Foundation Establishment of the Sassanid State.

The dominant narrative of the founding of the Sassanid Shahriari by the sword of Ardeshir Babakan and the subsequent conquest of the provinces of Iranshahr needs serious revision. Due to the continued existence of influential social dynasties that existed in the administration of Iranshahr centuries before the establishment of the Sassanid Shahriari, naturally, the Sassanid Empire could not have been achieved without their attention, participation, and powerful assistance. Contrary to new theories that try to consider the nature of government in Iran as a purely political entity separate from society; It must be acknowledged that the state while being the focal point of political cohesion, is also the center of the union of social forces. The main purpose of the research is not to provide a democratic review of politics in the Sassanid period, but main purpose will be to represent the social aspect of the Sassanid government and to outline the role of social forces in its establishment, consolidation, and continuity. The concept of the state in this view is not seen as an inflexible mechanical structure that is constantly in a cycle of tyranny and then collapse; Rather, the government is seen as a field in which all forces can play a role. This study intends to use the historical sociological approach, in addition to criticizing the theories of the government, to analyze the establishment of the government in this period based on the alliance, coalition, and rationality between the political structure and social forces of the time.