نقش نهادهای بهره‌کش و چرخه رذیلت در کاستی های فرآیند توسعه در ایران (1304- 1320)

ایران در دهه‌های 1300 و 1310 شمسی شاهد شکل‌گیری مراحلی از توسعه و رشد فرآیندهای آن بود. اشغال ایران در شهریور 1320 و سقوط دولت رضاشاه و سپس تبعید وی باعث شد تا عامل خارجی به‌عنوان اصلی‌ترین مانع و عامل ناتمام ماندن برنامه‌های توسعه این دوران برجسته و از عوامل داخلی که در بطن سیاست‌ها و روش‌های حاکم وجود داشت، غفلت شود. هدف مقاله حاضر گشودن دریچه جدیدی با بهره‌گیری از دو مفهوم نهادهای بهره‌کش و چرخه رذیلت از دارون عجم اوغلو و جیمز رابینسون به دلایل و عوامل درون‌زایی است که فرآیند توسعه را با اخلال همراه کرده و نارضایتی عمومی را از دولت توسعه‌گرا رضاشاه ایجاد کرد. ازاین‌رو، پرسش اصلی مقاله این است: فرآیند توسعه در ایرانِ دوره رضاشاه تحت چه شرایطی آغاز شد و کاستی‌های این فرآیند چه بوده است؟ کامیابی، ارتقای کارآمدی و تداوم فرآیند توسعه مستلزم رشد نهادهای فراگیر و وجود چرخه فضیلت و ناکامی توسعه حاصل نهادهای بهره‌کش و چرخه رذیلت است. در حکومت پهلوی اول، گام‌هایی در مسیر توسعه برداشته شد اما این فرآیند تحت تاثیر شکل‌گیری نهادهای بهره‌کش و چرخه رذیلت با اختلال روبه‌رو شد و به نارضایتی جامعه منجر شد. یکی از ابعاد این نارضایتی را می توان عدم حمایت نیروهای اجتماعی از دولت به هنگام اشغال ایران در جنگ جهانی دوم دانست. روش این مقاله، تاریخی تبیینی بود و داده‌های آن از طریق مطالعات کتابخانه‌ای اسنادی گردآوری شده است

The role of extractive institutions and the Vicious Cycle in the developmental defecting’s of Iran (1925-1941)

In the 1920s and 1930s, Iran witnessed the formation of stages in the development and growth of its processes. The occupation of Iran in August 1941 and the fall of Reza Shah’s government and then his exile led to emphasis of the foreign factor as the main obstacle to successful development programs. Thus was neglected the internal factors that were at the heart of the prevailing policies and methods. The purpose of this article is to clarify the internal reasons and factors for the cessation and failure of the development process by using the two concepts of extractive institutions and the Vicious Cycle in the Reza Shah Developing Government. The main question is: Under what conditions did the development process in Iran during the Reza Shah period begin and what have been the defect of this process? Success, promoting efficiency and sustaining the development process requires the growth of inclusive institutions and the existence of a cycle of virtue and the failure of development resulting from the extractive institutions and the Vicious Cycle. first Pahlavi, steps were taken to establish institutions and exploit them on the path to development. However, this process was disrupted due to the formation of extractive institutions and the Vicious Cycle and led to public dissatisfaction. This dissatisfaction was revealed by the lack of support for the social forces of the government during the occupation of Iran during the Second World War. This study is designed as historicalexplanatory and its data gathering method is librarydocumentary studies.