اهداف و پیامدهای تغییر ساختار بودجه در نخستین دوره مجلس شورای ملی( 1285 -1287 )

یکی از اهداف مهم انقلاب مشروطه، تغییر و بهبود نظام مالی حکومت قاجار بود. با انقلاب مشروطه، مجلس شورای ملی به عنوان نهادی نو ظهور در تشکیلات اداری ایران، در راس تحولات مالی حکومت قرار گرفت. این  پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش است که اهداف و چالش های مجلس اول شورای ملی در تغییر و تحول نظام بودجه نویسی چه بود و چه نتایج و پیامدهایی داشت. بودجه متمرکز و متوازن هدف اصلی مجلس بود و در راستای آن؛ افزایش درآمد، کاهش مخارج دربار و دولت در دستور کار قرار گرفت. بنابراین مجلس، جهت افزایش درآمد؛ «تیول داری» و «تسعیر جنس» را لغو کرد و مالیات «تفاوت عمل» را جزو مالیات اصلی قرار داد اما چون زمینه ی ساختاری آن آماده نبود نتایج مثبتی به دنبال نداشت. همچنین تاسیس بانک ملی با هدف جلوگیری از استقراض خارجی و جبران کسری بودجه مطرح شد اما چون دولت در تشکیل آن ناکام بود بار دیگر زمینه وام خارجی در دولت های بعدی را به وجود آمد. هر چند مجموعه این برنامه ها با هدف تعادل بودجه رخ داد اما نتوانست روند کاهشی درآمد که از اواخر دوره ی ناصری آغاز و در دوره مظفری همچنان ادامه پیدا کرده بود را متوقف کند، بلکه با سرعت بیشتری ادامه پیدا کرد و کسری بودجه  بیشتری را پدید آورد. به این ترتیب اهداف و برنامه مجلس اول به علت عدم آشنایی دولت و مجلس با روش های قدیم و نوین مالی، وجود کابینه های متزلزل و نارضایتی مردم با تحول مثبتی روبرو نشد. روش تهیه و گردآوری تحقیق، اسنادی و کتابخانه ای است و نوع تحقیق تبیینی تحلیلی است.

Objectives and consequences of changing the budget structure in the first term of the National Assembly (1285-1287)

One of the important goals of the Constitutional Revolution was to change and improve the financial system of the Qajar government. With the Constitutional Revolution, the National Assembly, as an emerging institution in the administrative structure of Iran, became the head of the government’s financial developments. This research seeks to answer the question of what were the goals and challenges of the First National Assembly in changing the budgeting system and what were the results and consequences. A centralized and balanced budget was the main goal of the parliament and in line with that; Increasing revenues, reducing court and government spending were on the agenda. Therefore, the parliament, to increase revenue; It abolished & TYWLDʼRY& and &TASʻῙR  ĞENS & and included the &TAFAVOT  ʻAMAL & tax in the main tax, but because its structural background was not ready, it did not lead to positive results.The establishment of National Bank was also proposed with the aim of preventing foreign borrowing and compensating for the budget deficit, but because the government failed to form it, the field of foreign loans was created again in the next governments. Although these programs were aimed at balancing the budget, they could not stop the declining revenue trend that began in the late Nasserite period and continued in the Mozaffari period, but continued more rapidly and created a larger budget deficit. Thus, the goals and plans of the first parliament did not face a positive change due to the unfamiliarity of the government and the parliament with the old and new financial methods, the existence of shaky cabinets and the dissatisfaction of the people. The method of preparing and collecting research is documentary and library and the type of research is explanatoryanalytical.