نگاه انتقادی رمان «در تلاش معاش» به تغییرات اجتماعی و فرهنگی جامعه‌ی عصر پهلوی اول

در عصر پهلوی اول، بسیاری از برنامه‌های نوگرایانه دولت، موجب تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایرانی به‌ویژه جامعه شهری شد و نوعی دگرگونی اجتماعی را دامن زد. این دگرگونی‌ها واکنش‌هایی را نیز به‌دنبال داشت که بخشی از آن در ادبیات؛ به‌ویژه رمان‌های اجتماعیِ انتقادی، بازتاب یافت. رمان اجتماعی «در تلاش معاش»(1312ش) نوشته‌ی محمد مسعود از نویسندگان مشهور عصر پهلوی، از این نوع رمان‌هاست که تغییرات اجتماعی و فرهنگی پدید آمده در جامعه را در بروز رفتارهای ناهنجار جوانان این دوره موثر دانسته و به انتقاد از نظام آموزشی و اداری موجود پرداخته‌است. در این پژوهش، به‌روش تحلیل درونی یا محتوایی، ضمن تبیین زمینه‌های نگارش رمان‌های اجتماعی در عصر پهلوی اول، واکنش‌ها و انتقاداتی که در رمان «در تلاش معاش» به وضعیت اجتماعی و فرهنگی جامعه شده، بررسی شده‌است. یافته‌ی پژوهش نشان داده که براساس رمان مزبور، نظام آموزشی عصر پهلوی اول نتوانسته نسلی کارآمد از جوانان را با تخصصهای مورد نیاز جامعه پرورش دهد و اساس ناهنجاری‌های اجتماعی موجود به‌شیوه تعلیم و تربیت ناکارآمد مرتبط است.

Critical Openion of Novel Trying Livelihood to Social and Cultural Changes in Society of Pahlavi I Era

In the first Pahlavi period created many social and cultural changes in society and caused the transformation of society situation, particularly the urban community. Responding to these changes politically at a time when there was not possibility ‌‌of appearing comments and criticismes, usually reflected in the literature and in particular the social novels. Social novel &Trying livelihood&(1933) written by famous writer Pahlavi era, Mohammad Masoud. The novel is the story of some young educated and job seekers in the first Pahlavi era that social and cultural changes in society caused them wandering and debauchery that its because was education system the improper situation. Masoud to cause the abnormal situation of youth in this novel criticized the education and office system. The present study to content analysis manner tries to explain writing fields of the social novels in the first Pahlavi era, reactions and criticism on this novel to society social and cultural situation. Research findings show that based on the novel &Trying livelihood&, the education system the first Pahlavi era could not trained efficient generation of youth and experts required provide to the community and the underlying social anomalies are linked to inefficient education