ساخت فرهنگی- اجتماعی نهاد ازدواج در دوره قاجار (تحلیلی از فرآیند و الگوی ازدواج)

جامعه عصر قاجار نزدیک‌ترین دوره تاریخی به دوره معاصر برای فهم پی‌رنگ‌ها و فرم‌های اجتماعی کهن جامعه ایران است. خانواده به جهت دیرپایی تاریخی و نقش محوری‌اش در ساختن جامعه، مناسب‌ترین گزینه برای شناخت فرم‌های اجتماعی دوره سنت است. ازدواج یا همسرگزینی، نخستین و مهم‌ترین چارچوب سازنده خانواده است. اینکه چه انواعی از همسرگزینی در دوره قاجار وجود داشته و هر کدام چه کارکردی را دارا بوده‌اند؟و معانی فرهنگی هر یک از این انواع و آئین‌های زناشویی دوره قاجار چه بوده است؟ را از طریق روش مطالعه اسنادی و تحلیل تاریخی مورد بحث قرار داده ایم. دستاورد کلی بحث نشان می دهد که همسرگزینی مبتنی بر نظام خویشاوندسالاری بوده است و فردیت نقش کم‌رنگی در آن ایفا می‌کرده است. شکل غالب همسرگزینی را تک‌همسری، چندهمسری، ازدواج دائم و موقت با محوریت مرد تشکیل می داد و هر یک از انواع یاد شده، به تولید و بازتولید «خانواده گسترده» می‌انجامید. همسان‌گزینی طبقاتیفرهنگی بر گونه‌های مختلف ازدواج غلبه داشته است. دین و شریعت بستر حقوقی و ضامن بقای خانواده گسترده بوده است. آئین‌ها و مناسک مراسم ازدواج، بازتاب چیرگی فرهنگ جمع‌گرایانه بر فرهنگ فردگرایانه بوده و ساخت اجتماعی ازدواج در عصر قاجار، صورتی«زیستی-طبیعی» داشته است.

Cultural-social construction of marriage institution in the Qajar period(Analysis of the marriage process and pattern)

Qajar era society is the closest historical period to the contemporary period to understand the ancient social patterns and forms of Iranian society. Due to its historical longevity and pivotal role in building society, the family is the most suitable option for understanding the social forms of the traditional period. Marriage is the first and most important constructive framework of the family. What types of spouses have been selected in the Qajar period and what functions have each had? And what have been the cultural meanings of each of these types and marriages of the Qajar period? We have discussed it through the method of documentary study and historical analysis. The overall achievement of the discussion is that the choice of spouse was based on the system of kinship, and individuality played a minor role in it. The predominant form of marriage choice was monogamy, polygamy, permanent and temporary marriage with a male focus, and each of these types led to the production and reproduction of the &extended family.& Classcultural homogeneity has prevailed over different types of marriage. Religion and sharia have been the legal basis and guarantor of the survival of the extended family. The rituals and ceremonies of marriage were a reflection of the dominance of collectivist culture over individualistic culture, and the social construction of marriage in the Qajar era had a &biologicalnatural& form.